نشست رونمایی از پیمایش ملی گرایش مردم ایران به نیکوکاری در تاریخ 13 اسفند ماه 1401 روز شنبه، از ساعت 11 در مرکز خیریه ماندگار برگزار شد.
از اهداف پیمایش ملی گرایش مردم ایران به نیکوکاری میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- سنجش گرایش مردم سراسر کشور به نیکوکاری در سال 1401
- فراهم‌سازی منبع دانشی و اطلاعاتی از فضای نیکوکاری ایران
- کمک در زمینۀ تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری نهادها و تشکل‌ها
- بررسی تغییرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مرتبط با حوزۀ نیکوکاری
- سنجش جزء رفتاری گرایش مردم ایران به نیکوکاری
- سنجش میزان عضویت مردم ایران در نهادهای نیکوکارانه
- تعیین ترجیحات مردم ایران در انواع و اشکال مختلف نیکوکاری
- تعیین انگیزه‌های مردم ایران برای انجام نیکوکاری
- سنجش میزان اعتماد به سازمان‌های مختلف نیکوکاری در کشور
- تعیین عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش مردم ایران به نیکوکاری
در ابتدای این مراسم، حجت الاسلام و والمسلمین علی ملانوری، قائم مقام بنیاد آلاء و مدیر مجموعۀ خیر ماندگار اظهار کرد: «فکر میکنم برای رونمایی از این کار، روز شیرینی را شاهد هستیم و باید اتفاق امروز را قدر بدانیم. از دو نظر این کار خاص و منحصر به فرد است. از این جهت که پژوهش و پیمایش مستقلی در حوزه گرایش مردم به نیکوکاری نداشتیم. اجرای این پژوهش به شکل مستقل در سطح ملی یک نوآوری در نوع خودش به حساب می‌آید. در گزارش‌هایی که ما در دست داریم و با توجه به مطالعات سال گذشته، ما با نبود چنین موضوعی مواجه هستیم. ویژگی دوم این کار، این است که این یک کار دولتی نیست و یک نهاد خصوصی و خیریه این کار را انجام داده است.»
او تاکید کرد: «ما نهادهای خیریه‌ای داریم که پشتیبان دانش هستند و این مساله، سابقه تاریخی زیادی دارد. بعد از تاسیس خیر ماندگار، به مرور شاهد مطالعات و مسائل مختلفی بودیم و این اتفاق از نظر حجم کار مالی و پژوهشی شاید چیز زیادی به حساب نیاید اما به خاطر 2 ویژگی‌ای که عرض کردم، این کار یک نوآوری و آغاز یک حرکتی برای آینده به حساب می‌آید. ما به کاری دست زدیم که محل ارجاع پژوهشگران خواهد بود و این کار را برای ما سخت می‌کند. این پیمایش‌ها وقتی ارزشمند می‌شود که امکان مقایسه هم داشته باشد.»
در ادامه حسن رضایی، مدیراجرایی این پیمایش درباره روند پیمایش ملی گرایش مردم ایران به نیکوکاری اظهار کرد: «این اتفاق مبارکی است. اهتمام یک بخشی از فضای عمومی جامعه به این امور قابل ستایش است. ما عموما با خودبسندگی و خوددانایی‌پنداری بخش‌های مختلفی مواجه هستیم و این باعث می‌شود تا شناختی نسبت به جامعه هدف حاصل نشود. من این دغدغه را تا به حال از یک سازمان عمومی و مدنی ندیده بودم. هدف این پیمایش، شناخت نیم‌رخی از وضعیت مردم را نسبت به خیریه و انجام عمل نیکوکارانه است. دوستانی که با ما همکاری کردند، از جان و دل برای این کار مایه گذاشتند. این کار از جهت خیریه و علمی برای همکاران موضوعیت داشت. این پیشمایش یک عنوان ملی داشت. شاید روی این مساله در سطح ملی توجه زیادی نشده است اماتلاش بر این است تا تلاش و توجه زیادی روی این کار صورت بگیرد تا به اهداف علمی و خیریه‌ای خود برسیم.»
همچنین دکتر محمدرضا اخضریان کاشانی، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و ناظر علمی این پیمایش گفت: «این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است و نیازمند فرایندی است تا ابتدا و انتهای آن را رصد کرد. ما معمولا درباره جمعیت‌های میلیونی، بسیار زیاد و به راحتی نظر می‌دهیم و می‌گویم مردم ما چنین وضعیتی دارند و هیچ سنجش و آزمایشی را هم نمی‌کنیم و واژگانی را به کار می‌بریم بدون اینکه داده‌ای داشته باشیم و بر اساس این ماجرا، مسائلی را تجویز می‌کنیم. ابزار مدیریت، بدون تردید داده‌های ما است. پیمایش، یکی از گام‌های مهم برای مدیریت است. بدون اطلاعات لازم در خصوص پیمایش، ما نمی‌توانیم مدیریت لازم را انجام دهیم. پیمایش حاضر، یکی از اتفاقاتی است که می‌تواند فرایند حکمرانی در عرصه اجتماعی را متحول کند.»
اخضریان خاطرنشان کرد: «زحمتی که دوستان کشیده‌اند، باعث شده است که تاریخ پیمایش نیکوکاری به قبل از این اتفاق و بعد از این اتفاق تقسیم شود. این کار شاید بتواند تاریخ مطالعات نیکوکاری را در کشور متحول کند. بنده از موسسه خیر ماندگار و دانشگاه فردوسی مشهد تشکر میکنم. دوستان این کار کاملا به شکل داوطلبانه و نیکوکارانه با دقیق‌ترین ابزار سنجش انجام دادند. امیدوارم این اتفاق و این رونمایی شروع کار باشد و شاهد فراخوان‌های مختلف بر اساس این داده‌ها باشیم و در 8 ماه آینده، حدود 10 مقاله بر اساس این داده‌ها داشته باشیم و نشست‌های تخصصی داده محور داشته باشیم و کسانی که روی این موضوع استوار هستند، بتوانند ارائه داشته باشند و شاهد گزارش‌های مختلف در این خصوص باشیم تا حتی مورد استفاده دولت و مجلس قرار بگیرد.»
یونس نوربخش، عضو هیات علمی دانشگاه تهران در خصوص وضعیت نیکوکاری در جامعه ایران در این نشست صحبت‌هایی مطرح کرد و گفت: «14 اسفند روز نیکوکاری نام گذاری شده است و من این روز را تبریک می‌گویم. پیمایش‌ها بخش مهمی در روند پژوهش دارد. مساله نیکوکاری در دنیا، همواره مساله مهمی بوده است. در کشور ما متاسفانه به آن کم توجه شده است و پیمایش‌ها و پژوهش‌ها در این زمینه کم و محدود بوده است. بخشش و نیکوکاری در فرهنگ ما بسیار مهم است و جامعه ما هم به این مساله به شدت توجه دارد. آموزه‌های دینی ما هم به این مساله تاکید داشته است. قطعا همه ما می‌دانیم جامعه با نیکوکاری منسجم‌تر خواهد شد. در یک جامعه وقتی میزان نیکوکاری بالا باشد، نشان از قوت اقتصادی و توان مالی مردم است. در کشور ما هزاران موسسه نیکوکاری در حال فعالیت هستند. مساله نیکوکاری کمتر مورد توجه علمی و دانشگاه قرار گرفته است.»
او افزود: «من چندی پیش سخنرانی درباره وقف داشتم و گفتم که سیستم این مساله باید بازسازی شود. نیکوکاری هم باید در حوزه‌های مختلف با برنامه‌ریزی جدید و انسجام‌یافته پیش برود. امیدوارم این کار به کارآمد شدن این برنامه پیش برود. من وقتی پیمایش را دیدم، به چند نکته و یافته رسیدم. این پیمایش نشان می‌دهد که میزان سابقه نیکوکاری پایین است. این مساله خیلی مهمی است که چرا سابقه نیکوکاری در جامعه اسلامی در حد مطلوب است. همچنین میزان عضویت در موسسه‌های نیکوکاری پایین است. این تحقیق نشان داده است که اعتماد به موسسات نیکوکاری پایین است. کمیته امداد پایین‌ترین اعتماد عمومی را دارد و این هم یک یافته بسیار مهمی در پژوهش است. من یافته‌های جالبی را در این پژوهش دیدم که نیاز به تبیین و تحلیل دارد. ما بر اساس این داده‌ها می‌توانیم برای جلب جوانان نسبت به این مساله برنامه داشته باشیم. مساله نیکوکاری از حالت سنتی باید بازسازی شود و از حالت سنتی خود فاصله بگیرد. مساله بعدی هم این است که هزاران موسسه خیریه وجود دارد اما وقتی تعدد موسسات زیاد باشد، منابع اتلاف می‌شود. در سه رده محلی، ملی و جهانی، موسسات ما باید وارد شوند. مثلا در زلزله خوی هیچ سازماندهی برای رساندن محصولات خیریه وجود نداشت.»
در ادامه دکتر محسن ولیئی، معاون مشارکت‌های اجتماعی وزارت کشور اظهار کرد: «اگر ما اگر یک موسسه پژوهشی در حضور امور خیر داشته باشیم، آن هم موسسه آلا است. من به سهم خود به عنوان یک فعال اجتماعی از این موسسه تشکر میکنم. وقتی ما در عمل در کار خیر وارد می‌شویم، کار خیر و احسان، دامنه فعالیت‌‌اش بالاتر از چیزهایی است که در آمار ثبت می‌شود. این مساله نمونه‌های مختلفی دارد. خیلی از کارهایی که مردم ما در مواقع بحران انجام می‌‌دهند، به عنوان کار خیر در آمارها ثبت نمی‌شود. مردم ما حال ثبت کردن ندارند. برای کارهای نیکوکارانه چنین وضعیتی وجود دارند و وقتی ما با آمارهای جهانی روبرو می‌شویم ما جزو 30 کشور هستیم که این هم آمار بدی نیست. این پیمایش‌ها می‌تواند فرهنگ‌سازی‌ای را در مردم به وجود بیاورد که کارهای خیر خود را ثبت کنند که در شاخص‌های جهانی بتوانیم حرف‌های درست‌تر و واقعی‌تری داشته باشیم.»
او ادامه داد: «مساله بعدی، بحث تحقیق است. خیلی از دانشجویان کار پیمایشی و پژوهشی انجام نمی‌دهند. خیلی از دوستان ما هستند که خود را در حوزه پژوهشی این مساله قرار نمی‌دهند. پژوهشگران حوزه اجتماعی ما کمتر به این مسائل ورود می‌کنند و از این نظر، کارهای پژوهشی، می‌تواند کمک‌های زیادی به سیاست‌گذاری‌ها انجام دهد. به دانشگاه‌ها و دستگاه‌های اجرایی پیشنهاد میکنم، مبالغی را برای پژوهش و پیمایش در حوزه کار خیر در نظر گرفته شود. نتایج این پیمایش قابل اعتماد است اما سیاست‌هایی که بعد از این پیمایش قرار می‌گیرد، مهم‌تر از خود پیمایش است و باید روی این مساله اتفاقات کاربردی صورت بگیرد. حدود 1250 موسسه نیکوکارانه در حوزه محلی و ملی در حال فعالیت هستند که به طور رسمی ثبت شده‌اند. اگر بتوانیم یک شبکه‌ای میان همین موسسات شکل دهیم، می‌توانیم شاهد اثربخشی بیشتری باشیم. این شبکه‌سازی می‌تواند از موازی‌کاری جلوگیری کند و اعتماد مردم را به این موسسات بیشتر کند. ما در حوزه داوطلبی ما وضعیت خوبی داریم و باید آمار هم ثبت شوند. گرایش جوانان ما به سمت کارهای خیر، می‌توانند به ما کمک کنند. آمارهای متفاوتی از گروه‌های خیریه وجود دارد. کارهای خیریه فقط مربوط به بسته‌های معیشتی و حوزه اوقاف نیست. در حوزه‌های فرهنگ‌سازی هم می‌شود کارهای مختلفی پیش برد. نیکوکاری زمینه‌های مختلفی دارد. پیشنهاد من این است که پیمایش‌های پژوهشی خود را از موسسه آلا فراتر ببریم. ما آمادگی داریم از این موارد حمایت کنیم.»
در پایان مراسم از لوح پیمایش ملی گرایش مردم ایران به نیکوکاری رونمایی شد و مسئولان مربوطه و مهمانان حاضر در این جلسه لوح را امضا کردند.
نظرات کاربران
با سلام و عرض ارادت ، موضوع پژوهشی خوبی است و بسیار جای کار و تحقیق و حرکت به سمت کاربردی شدن و یافتن آفت ها و تنگناها و راه های پرهیز از سوء استفاده های احتمالی و جهت گیری های جناحی و حزبی که بالاترین آسیب و بی اعتمادی را به موسسات نیکوکاری وارد کرده و می کند .
ارسال پاسخرشته تحصیلی بنده کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی است و با حوزه تحقیق و پژوهش و محدودیت های این کار در جامعه تا حدودی آشنایی دارم .
الان دو سال است که یک تشکل مردم نهاد با نام بنیاد نیکوکاری مهر باران را بنا نهاده ایم و بعد از دو سال فعالیت در حوزه عملیاتی جامعه هدف و تلاش برای ثبت این تشکل ، بتازگی اداره ثبت با نام پیشنهادی مخالفت کرده و روز از نو و روزی از نو . این در حالی است که اگر همان روز و ماه اول یک سامانه استعلام آن لاین در اداره ثبت کشور وجود داشت و نام های پیشنهادی را بررسی می کرد و از خان نامگذاری عبور می کردیم و به بقیه مراحل ثبت می پرداختیم این فرایند در مدت کوتاهی به نتیجه می رسید و این همه زمان و انرژی برای انجام یک کار خیر تحلیل نمی رفت و باعث دلزدگی و دلسردی در بین داوطلبان نیکوکاری و خدمت به محرومان نمی شد .الان بعد از دو سال تازه برگشتیم به سر خانه اول ، با این تفاوت که دیگر آن انگیزه قوی و انسجام گروهی در مجموعه وجود ندارد و........