آمیختگی اصطلاح «NGO» با مفهوم اداری «سازمان اجتماعی» که یک مقوله بسیار گسترده‌تر و شامل نهادهایی می‌شود که معمولاً به‌عنوان خیریه (NGO) توصیف نمی‌شوند، باعث ایجاد تخمین‌های گمراه‌کننده‌ای از تعداد خیریه‌ها در چین شده است.
بیشتر بخوانید:
آمار برترین خیریه‌های حوزه حمایت و مراقبت از کودکان آمریکا از نظر مؤسسه Charity Watch (بخش دوم)
گستردگی کشور و تعاریف مختلف از اصطلاح NGO (خیریه) به این معنی است که احتمالا هرگز پاسخ قطعی به این سؤال داده نخواهد شد؛ اما این امر تحلیل‌گران را از تلاش برای تخمین‌زدن منع نکرده است. اعداد بزرگی برای این خیریه‌ها که ممکن است تا میلیون‌ها برسد در نظر گرفته شده ولی کمتر کسی صحت و اعتبار آنها را بررسی کرده است. ناظران خارجی هنگام تخمین خیریه‌ها (سازمان‌های غیر دولتی) در چین، تمایل دارند سازمان‌های اجتماعی که در بخش‌های امور مدنی این کشور ثبت‌نام کرده‌اند را در تخمین خود در نظر بگیرند.
به‌عنوان مثال، در دسامبر 2016 موسسه بروکینگز مقاله‌ای با عنوان «وضعیت خیریه‌ها در چین امروز» ارائه کرد که توسط چهار دانشگاه: کارولین هسو از دانشگاه کولگیت، فانگ یو چن از دانشگاه جورج واشنگتن، جیمی پی. مرکز جان ال. تورنتون چین و ریچل استرن از دانشگاه کالیفرنیا برکلی منتشر شد. این مقاله اساسا در پاراگراف اول خود سازمان‌های اجتماعی را با سازمان‌های غیردولتی یکسان می‌داند و سپس تخمینی از تعداد آنها ارائه می‌کند: در مقابل، «قانون خیریه» مقرراتی را برای سازمان‌های غیردولتی داخلی چین تعیین می‌کند که طی آن معادل «سازمان‌های اجتماعی» قرار می‌گیرند. از 1 سپتامبر 2016 تقریبا 675000 از این سازمان‌ها در حال حاضر در چین ثبت شده‌اند؛ ولی هنوز 3 میلیون سازمان (خیریه) ثبت نشده وجود دارد.
سازمان‌های غیردولتی چین جهانی می‌شوند!
مقاله‌ای که در مارس 2016 در Diplomat با عنوان «سازمان‌های غیردولتی چین جهانی می‌شوند» توسط رضا هاسمات از دانشگاه آلبرتا منتشر شد که تلاش می‌کند تا یک تصویر کلی از این سازمان‌ها ارائه دهد و ادعا می‌کند که «تعداد سازمان‌های غیردولتی (خیریه‌ها) در سرزمین اصلی چین در دو دهه گذشته به‌طور چشمگیری افزایش یافته است» و تعدا آنها را نیم میلیون تخمین می‌زند: «اکنون تقریبا 500000 سازمان غیردولتی ثبت‌شده در کشور وجود دارد که در زمینه‌هایی مانند آموزش، کاهش فقرزدایی، توسعه جامعه، محیط زیست و سلامت فعالیت می‌کنند».
بیشتر بخوانید:
آمار برترین خیریه‌های حوزه حمایت و مراقبت از کودکان آمریکا از نظر مؤسسه Charity Watch (بخش سوم)
شکل مشابهی از مقاله بالا را می‌توان با عنوان «مدیریت سازمان‌های غیردولتی (NGO) در چین»، اثر یونگشون کای، استاد علوم اجتماعی در دانشگاه علم و فناوری هنگ‌کنگ، که توسط Asia Dialogue (مجله آنلاین موسسه تحقیقاتی دانشگاه ناتینگهام آسیا) در فوریه 2017 منتشر شده است، یافت: «با توجه به نقش سازنده سازمان‌های غیردولتی، دولت نسبت به آنها مدارا می‌کند که منجر به تکثیر آنها می‌شود. تخمین زده می‌شود که تعداد سازمان‌های غیردولتی ثبت‌شده در چین بیش از 500000 باشد و تعداد سازمان‌های غیردولتی (خیریه) ثبت‌نشده بیشتری نیز وجود دارد.»
اندازه‌گیری بخش غیرانتفاعی چین
در وب‌سایت بنیاد آسیا مقاله‌ای با عنوان «اندازه‌گیری بخش غیرانتفاعی چین» که توسط هوی فانگ، مسئول برنامه بنیاد آسیا در چین منتشر شده ارقام بالاتری را در می 2019 ارائه می‌دهد و با این ادعا آغاز می‌شود که سازمان‌های غیرانتفاعی در چین از بیش از 4000 در سال 1988 تعدادشان به 816000 در سال 2017 رسیده است. منابع چینی همچنین تمایل دارند تخمین‌های خود را از تعداد خیریه‌های محلی بر اساس ارقام سازمان‌های اجتماعی رسمی ثبت‌شده قرار دهند، اگرچه برخی از نویسندگان تمایزات ظریف‌تری قائل می‌شوند.
ده سال تحول و مناقشه در خیریه و بشردوستی چینی
یک تلاش برای پرداختن به این سوال در مقاله‌ای توسط پروفسور ژو جیانگانگ، کارشناس مشهور جامعه مدنی از دانشگاه سان یات سن، انجام شده است که در ژوئیه 2018 منتشر شده است که این قطعه با عنوان «ده سال تحول و مناقشه در خیریه و بشردوستی چینی» به مناسبت انتشار «کتاب آبی خیریه 2018» آکادمی علوم اجتماعی چین نوشته شده است. از آنجایی که اولین کتاب آبی یک دهه قبل از آن، در سال 2009 منتشر شد، این مقاله به سیر تحولات خیریه چینی در ده سال گذشته نگاه می‌کند.
پروفسور ژو بر دو کلمه کلیدی «تحول» و «جنجال» به‌عنوان ویژگی‌های تعیین‌کننده جامعه مدنی چین در دهه گذشته، تمرکز می‌کند. در بخشی از مقاله که به تحول اختصاص دارد، ارزیابی زیر آمده است: ده سال پیش، هنوز خیریه‌های غیردولتی در سیستم برنامه‌ریزی بسیار ناچیز بودند. با وجود اینکه در آن زمان گفته می‌شد که 3، 8 یا حتی 22 میلیون سازمان اجتماعی وجود دارد، اکثر آنها توسط نهادهای حزبی یا دولتی ایجاد شده بودند و سازمان‌های غیردولتی که واقعا به طور خودجوش تاسیس شده بودند، خودگردان و مستقل عمل می‌کردند که در آن روزها ما آنها را سازمان‌های غیردولتی مردمی می‌نامیم که سهم اندکی داشتند. علاوه بر این، تحت سیستم مدیریت مضاعف موجود در آن زمان، این نوع سازمان‌ها با سه مشکل ناکافی بودن قانون، منابع و امکانات مواجه می‌شدند.
بااین‌حال، طی ده سال گذشته و به‌ویژه از سال 1390 تا 1394، به دلیل لغو سیستم مدیریت مضاعف توسط دولت، موسسات خیریه و سازمان‌های غیردولتی پیشرفت سریعی یافته اند که در حال حاضر سازمان‌هایی که قبلاً در ادارات امور عمرانی ثبت شده اند تعداشان به بیش از 800000 می‌رسد که دو برابر رقم ده سال پیش است.
این سازمان‌های جامعه مدنی، از جمله سازمان‌های خدمات اجتماعی خط مقدم و سازمان‌های مددکاری اجتماعی، از ابتدا تنها بر تدارکات دولتی تکیه داشتند؛ اما به‌تدریج به سمت یک سیستم مالی متنوع‌تر برای حمایت از توسعه خود حرکت کردند. علاوه بر این، بنیادهای خیریه غیردولتی در سال 2010 از بنیادهای دولتی پیشی گرفتند که امروزه تعداد آنها به 6000 می‌رسد.
بیشتر بخوانید:
آمار برترین خیریه‌های حوزه حمایت و مراقبت از کودکان آمریکا از نظر مؤسسه Charity Watch (بخش نخست)
همان‌طور که می‌بینیم، در این مورد بین مؤسسات خیریه دولتی و غیردولتی تمایزی ایجاد شده، اما در نهایت رقم ارائه شده برای سازمان‌های خیریه غیردولتی همچنان «بیش از 800000» است که مشابه تخمین موجود در مقاله بنیاد آسیا است. با توجه به اینکه هوانگ شوکسیان، وزیر امور مدنی در ژانویه ۲۰۱۹ اعلام کرد که تعداد کل سازمان‌های اجتماعی ثبت‌شده به بیش از ۸۰۰ هزار رسیده است در می‌یابیم که چنین تخمین‌هایی با آمار رسمی تعداد سازمان‌های اجتماعی در چین مطابقت دارد. بااین‌حال، سوالی که اغلب مطرح نمی‌شود این است که آیا می‌توان اکثر این سازمان‌ها را واقعا خیریه (NGO) به معنای رایج کلمه در نظر گرفت؟
ارسال نظر