مصاحبه با آقای ابوذری | رئیس ادارۀ بهزیستی شهرستان‌های نرماشیر و بم
لطفاً معرفی مختصری از خود بیان بفرمایید.
من محمد ابوذری هستم؛ رئیس اداره‌ی بهزیستی شهرستان‌های نرماشیر و بم. در مقطع دکتری رشته‌ی جامعه‌شناسی تحصیلات کرده‌ام و در دانشگاه‌های سطح شهرستان نیز تدریس می‌کنم.
فضای خیرخواهی در کرمان | محمد ابوذری
وضعیت خیرخواهی را در استان کرمان و به‌ویژه شهرستان بم چطور ارزیابی می‌کنید؟
پس از زلزله‌ای که در سال 1382 در بم اتفاق افتاد برخی از خیریه‌ها فعالیت خود را در سطح شهر بم آغاز کردند. ابتدا بیشتر این فعالیت‌ها از طرف کشورهای خارجی مثل آمریکا، هلند و ایتالیا صورت می‌گرفت؛ فعالیت‌های خیرخواهانه‌ای در حوزه‌ی ساختمان‌سازی، کودکان، امور اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی.
در ادامه نیز مؤسسات خیریه‌ی داخل کشور به این فعالیت‌ها تداوم بخشیدند که از مهم‌ترین این مؤسسات می‌توان به خیریه‌ی سپهر اشاره کرد که همکاری نزدیکی هم با اداره‌ی بهزیستی شهرستان دارد. این مؤسسه نه‌تنها در شهرستان بم بلکه در شرق استان کرمان فعالیت‌های چشمگیری در زمینه‌ی توان‌بخشی سالمندان، معلولان ذهنی، معلولان جسمی و حرکتی، زنان سرپرست خانوار و همچنین ایجاد صندوق‌های مالی و نگهداری از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست داشته است و همان‌طور که گفتم یک بازوی خیلی قوی برای بهزیستی شهرستان است.
در کنار مؤسسه‌ی خیریه‌ی سپهر، مؤسسه‌ی خیریه‌ی طلوع نقش ماندگار نیز با بهزیستی همکاری دارد. مؤسسه‌ی خیریه‌ی آبشار عاطفه‌ها هم با اینکه از خود بهزیستی مجوز ندارد ولی همکاری‌های مطلوبی با ما دارد. مؤسسه‌ی خیریه‌ی ثامن‌الائمه نیز در حیطه‌ی کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست با ما همکاری می‌کند؛ یکی دو مورد دیگر نیز هستند که با ما همکاری دارند. خوشبختانه تا به حال همکاری‌های خوب و نزدیکی در حوزه‌ی خیر صورت گرفته است. البته در یکی دو سال اخیر با توجه به مسائل اقتصادی پیش‌آمده وضعیت کلی کمک خیرین کمتر شده اما در کل هنوز خوب است.
مهم‌ترین تغییراتی را که طی پنج سال اخیر در محیط خیرخواهی و اجتماعی کشور اتفاق افتاده است، چه می‌دانید؟
بیشترین تغییرات پیش‌آمده مربوط به حوزه‌ی مسائل اقتصادی است. وضعیت اقتصادی تا حدودی نابسامان شده و این باعث می‌شود که کمک خیرین کمتر بشود.
کرونا هم مسلماً تأثیر منفی داشته اما در برخی مسائل تأثیرات خوبی نیز داشته است؛ برای مثال اعطای لپ‌تاپ به کودکان برای مقاصد آموزشی، اعطای کمک‌های غذایی و مواردی از این دست؛ اما در کل تأثیر منفی آن بیشتر از تأثیرات مثبتش بوده است.
چالش‌های فضای خیرخواهی در کرمان | محمد ابوذری
مهم‌ترین چالش‌های خیریه‌ها را چه می‌دانید؟
اگر بخواهم از دید خود مؤسسات خیریه صحبت کنم، تا آنجا که من متوجه شده‌ام، همکاری نکردن برخی ادارات با مؤسسات خیریه و بعضاً شکاف میان ادعا و عملکرد این مؤسسات از چالش‌هایی است که با آن مواجه‌اند.
نسبت بهزیستی و خیریه‌ها | محمد ابوذری
به نظرتان نسبت بهزیستی و خیریه‌ها باید به چه شکلی باشد؟
این نسبت باید تعاملی باشد، برخی حمایت‌ها میتواند از طرف بهزیستی انجام بشود و برخی دیگر نیز از طرف مؤسسات خیریه. بعضی از تعاملات باید از سوی بهزیستی صورت گیرد و بعضی دیگر از سوی مؤسسات خیریه. برای مثال درخصوص بخش شبه‌خانواده‌ای که برخی مؤسسات تأسیس می‌کنند و در آن از کودکان بی‌سرپرست نگهداری می‌کنند، بهزیستی میتواند یارانه‌هایی را به این مؤسسات اعطا کند می‌دهد؛ اما تمام هزینه‌های آن کودکان نمی‌تواند توسط بهزیستی تأمین شود؛ در چنین شرایطی اگر مؤسسه‌ی خیریه توان مالی داشته باشد و با همکاری بهزیستی از یک کودک بی‌سرپرست حمایت کند، تغییرات مثبتی رخ خواهد داد.
تعامل میان بهزیستی و خیریه‌ها | محمد ابوذری
طبق مشاهدات بنده هم مؤسسات خیریه و هم بهزیستی انتظاری متقابلی دارند مبنی بر اینکه آن سازمان دیگر بخشی از امور لازم در حوزه‌ی خیر را برعهده گیرد و باری را از دوش آن‌ها بردارد. در این زمینه تا به حال تلاشی برای شکل‌گیری تعامل صورت گرفته است؟
وقتی مؤسسه‌ی خیریه‌ای تأسیس می‌شود، بهزیستی به آن مجوز می‌دهد. آن مؤسسه‌ی خیریه در ادامه تصمیم به تشکیل زیرمجموعه‌های متعددی چون کَمپ ترک اعتیاد، مرکز نگهداری از کودکان، کلینیک مددکاری یا مرکز مثبت زندگی می‌گیرد که بهزیستی میتواند نسبت هرکدام از این‌ها یک مجوز صادر کند. توقعی که بهزیستی در عوض این موضوع دارد این است که او هم حمایت مالی داشته باشد؛ چراکه بهزیستی هم به‌تنهایی از پس انتظارات فراوانی که مؤسسات از آن دارند، برنمی‌آید. پس توقع نابه‌جایی هم نیست که دو طرف از هم انتظار حمایت داشته باشند.
افق پیش‌روی فضای خیرخواهی در کرمان | محمد ابوذری
چشم‌انداز خیریه‌ها و خیرخواهی را طی پنج سال آینده چطور ارزیابی می‌کنید؟
مؤسسات خیریه بازوی توانمند ادارات بهزیستی هستند و اگر کنار بهزیستی باشند، خیلی از مسائل جامعه حل می‌شود؛ همین‌طور که تا به حال نیز حل شده است. مؤسسات خیریه اگر پشتوانه‌ی مالی و همچنین پشتوانه‌ی فرهنگی و اجتماعی خوبی داشته باشند، می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند. درمجموع چند سال آینده را مثبت می‌بینیم.
راهکارهای بهبود فضای خیرخواهی در کرمان | محمد ابوذری
اگر شما یک سیاست‌گذار بودید و می‌توانستید قانونی برای بهبود وضعیت خیر وضع کنید، چه می‌کردید؟
پیش از هرچیز به اصلاح قانون خیریه‌ها در زمینه‌ی پرداخت مالیات می‌پرداختم و درصورت امکان خیریه‌ها را از پرداخت مالیات معاف می‌کردم.
اولویت فضای خیرخواهی | محمد ابوذری
شما به‌عنوان یک جامعه‌شناس و به‌عنوان یکی از مدیران دولتی و فعال حوزه‌های اجتماعی اولویت امر خیر را در کشور چه چیزی می‌دانید؟
به نظر من اولویت با مسائل درمانی است. من چند سالی است که هم با جامعه‌ی هدف و هم با مؤسسات خیریه سروکار داشته‌ام و مشاهده کرده‌ام که مددکاران بخش مسائل درمانی متأسفانه مشکلات بسیاری دارند.
ارزیابی رابطۀ خیریه‌ها و نهادهای دولتی | محمد ابوذری
رابطۀ خیریه‌ها و نهادهای دولتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
گاهی اختلاف سلیقه وجود دارد؛ اما به‌طور کلی رابطه مؤسسات خیریه، به‌ویژه بهزیستی، با دولت رابطه‌ای و تعاملی بوده و این تعامل نتایج مثبتی داشته است.
22 فروردین 1402
ارسال نظر