مصاحبه با آقای فاطمی‌نیا | مؤسسۀ خیریه باب‌الحوائج
لطفاً معرفی مختصری از خود و مؤسسه‌ی خیریه باب‌الحوائج بیان بفرمایید.
بنده سید رضا فاطمی‌نیا هستم؛ متولد گیلان. حدود سی سال است که ساکن قم‌ام و 15 سال است که در منطقه‌ی پردیسان سکونت دارم. از سال 1395 در مؤسسه‌ی خیریه‌ی باب‌الحوائج شروع به کار کردم؛ البته پیش از آن نیز به‌طور غیررسمی و بدون مجوز همین دست فعالیت‌ها را در مسجد و یا به‌صورت پراکنده انجام می‌دادم.
ما فعالیت‌هایمان را بنا به نیاز زمان پیش بردیم؛ برای مثال در زمان کرونا، که نیاز به بسته‌های بهداشتی پررنگ‌تر بود، در زمینه‌ی بهداشتی فعالیت کردیم؛ زمان‌های دیگر نیز بسته‌های مواد غذایی، کمک جهیزیه، کمک دارویی و ... تهیه می‌کردیم.
توصیف شهر قم | سیدرضا فاطمی‌نیا
شهر قم را از نظر اجتماعی و فرهنگی چطور توصیف می‌کنید؟
قم شهری طلبه‌نشین و مذهبی است؛ با این همه به نظرم شهر فقیرنشینی نیز هست. به تعبیر بهتر دست بسیاری از افراد این شهر خالی است. همچنین قم شهر مهاجرپذیری بوده و از نظر فرهنگی ضعیف است. برای مثال همین منطقه‌ی پردیسان هم جایی است که ساکنانش تنها به‌عنوان یک محل خواب یا یک جای موقت به آن نگاه می‌کنند.
شهرک‌های اطراف شهر اغلب همین حالت را دارند؛ محلی برای خواب‌اند و کار و مراکز تفریحی و پویایی خاصی در آن‌ها وجود ندارد. درواقع پردیسان جایی است که فقط در آن خانه ساخته‌اند؛ و به‌جز مسجد و مدرسه هم مؤسسه‌ی فعال دیگری ندارد. در این شرایط توقعات زیادی از مساجد ایجاد شده است؛ از باشگاه زدن گرفته تا اردو بردن. برای در مسجد ما نیز بخش‌های مختلفی اعم از حوزه‌ی علمیه، اتاق کودک، اتاق عقد و ... وجود دارد.
در این منطقه رسیدگی سازمانی به مطالبات مردم وجود ندارد و افراد ناچار از من مسئول خیریه و امام جماعت توقع دارند که این شرایط را درست کنم. برای مثال شهردار می‌گوید سرانه‌ی فضای سبز قم در پردیسان بالاست؛ زیرا هر مسجدی یک فضای سبز هم دارد. اما وقتی سالنی اطراف این فضا وجود ندارد و پیوست فرهنگی برایش ایجاد نشده؛ در زمان سرما استفاده‌کنندگان این فضا باید به کجا بروند؟ در کل باید گفت مشکل اساسی این منطقه نگاه موقتی افراد و مسئولان به آن است.
مسئله دیگری که وجود دارد متناسب نبودن امکانات منطقه با جمعیت آن است. این منطقه امام‌جمعه و شهردار دارد؛ درحالی‌که به‌لحاظ فنی و از نظر امکانات شهر نیست؛ منطقه هشت قم است و فرمانداری و سازمان‌های مربوطه را ندارد. ساکنان اینجا یک‌پنجم ساکنان قم‌اند؛ پس یک‌پنجم امکانات قم نیز باید در اینجا وجود داشته باشد؛ اما اصلاً چنین نیست.
مهم‌ترین مسائل قم | سیدرضا فاطمی‌نیا
مهم‌ترین مسائل شهر قم را چه می‌دانید؟
در این خصوص من شعاری دارم مبنی بر اینکه ما در قم بزرگان زیادی داریم و از این تعدد بزرگان است که بی‌بزرگ هستیم. نگاه دولتمردان چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن به شکلی بوده که قم در آن مظلوم واقع شده است. قبل از انقلاب می‌گفتند ساکنان قم آخوندها هستند و ما را راه نمی‌دهند؛ پس نباید به آن‌ّها امکاناتی بدهیم. الآن می‌گویند مردم معتقدند قم برای خودمان است (منطقه‌ی طلاب)؛ برای همین نباید به نظر بیاید که خیلی به خودمان رسیدگی می‌کنیم. به این ترتیب قم همیشه عقب مانده است.
حضور مهاجران در قم نیز هم فرصت است و هم تهدید. اگر خوب برنامه‌ریزی شود می‌توان از این مهاجران و استعدادهایی که به شهر می‌آیند استفاده کرد؛ اما بی‌برنامگی این سیل جمعیت را به هرج و مرج می‌کشاند. مسئولان قم باید بسیار قوی باشند تا بتوانند این شرایط را مدیریت کنند. قم بزرگ زیاد دارد و مسئول باید کار کردن در شرایط خاص قم را به‌خوبی درک کند.
فضای خیرخواهی شهر قم | سیدرضا فاطمی‌نیا
وضعیت خیریه‌ها را در قم چطور ارزیابی می‌کنید؟
درباره‌ی وضعیت خیریه‌ها در قم مهم‌ترین مسئله فعالیت جداگانه بودن خیریه‌ها و شبکه نبودن آنان است. مسئله‌ی دیگر این است که خیریه‌ها تخصصی نیستند؛ حتی آن‌ها که ادعایش را دارند.
چالش‌‌های فضای خیرخواهی شهر قم | سیدرضا فاطمی‌نیا
بزرگ‌ترین چالشی طی فعالیت در حوزه‌ی خیر با آن مواجه شده‌اید، چه بوده است؟
در پاسخ به این سؤال باید به شما عرض کنم که من امر نشدنی را شدنی می‌کنم. تابه‌حال مسئله‌ای نبوده که من روی آن دست بگذارم و موفق نشوم. بنابراین چالش را فقط در این می‌بینم که در فعالیت خیر تخصصی نشده‌ایم. برای این تخصصی شدن به آموزش نیاز داریم. طی این آموزش‌ها کسانی که اهل کار هستند باقی می‌مانند و بقیه کنار می‌روند. چالش دیگر نیز همان شبکه نبودن است که قبل‌تر مطرح کردم؛ این مسئله درخصوص کل خیریه‌های استان و در مرحله‌ی بعد درخصوص کل کشور صدق می‌کند.
پیشنهاد فعالیت در حوزه خیرخواهی | سیدرضا فاطمی‌نیا
اگر خیری با قصد تأسیس خیریه، به سراغ شما بیاید و طلب مشورت کند، پیشنهاد می‌کنید که در چه حوزه‌ای فعالیت کند؟
من پیشنهاد خواهم کرد که در حوزه‌ی تربیت فعالیت کند. ما اگر ماهیگیری را آموزش دهیم، خود مردم می‌روند و توانمند می‌شوند؛ بنابراین من بحث تربیت و توانمدسازی را توصیه خواهم کرد؛ تربیت‌های آموزشی، دینی، علمی و...
راهکارهای بهبود فضای خیریه | سیدرضا فاطمی‌نیا
اگر شما یک سیاست‌گذار در حوزه خیر بودید و می‌توانستید تغییری جهت بهبود این حوزه ایجاد کنید، به چه فعالیتی دست می‌زدید؟
اگر چنین امکانی داشتم، برنامه‌ریزی‌های خیریه‌ها را تغییر می‌دادم. اندیشه‌ورزان کارنابلد ادارات (بهزیستی، کمیته‌ی امداد و...) را برکنار می‌کردم و جای آن‌ها افراد کاربلد جوان را سرکار می‌گذاشتم.
22 فروردین 1402
ارسال نظر