در این مصاحبه ما به گفت‌وگو با مدیرعامل خیریه عترت معصومین اصفهان پرداخته‌ایم. مؤسسه خیریه عترت معصومین ضمن تامین نیازهای ضروری خانواده های تحت پوشش از جمله هزینه تحصیل، پوشاک، جهیزیه، دارو و درمان، حداقل سرمایه لازم برای راه اندازی کسب و کار و موارد دیگر، از مهاجرت آن ها به شهرهای دیگر و به دنبال آن، ایجاد آسیب های اجتماعی پیشگیری شود تا در واقع نیازهای ضروری و مادی و معنوی این خانواده ها در محل سکونتشان تأمین شود.
از اهداف بلند مدت مؤسسه، افزایش جذب کمک‌های مردمی و به تبع آن، تحت پوشش قراردادن کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست عام و سادات در تمامی مناطق محروم بدون محدودیت جغرافیایی است. برای به دست‌آوردن اطلاعات بیشتر پیرامون فعالیت‌های این خیریه می‌توانید لینک زیر را دنبال کنید:
فضای فعالیت‌های خیرخواهانه در کشور را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظر بنده خیرخواهی در سرشت و ذات همه‌ی مردم هست. در طینت مردم ما هم خیرخواهی همیشه وجود داشته است. هرکس به نحوی آن را بروز می‌دهد و یا عملی می‌کند؛ مثلاً بعضی از جهت مالی، بعضی با دانش و فهم و تحصیلاتشان، بعضی با جایگاه اجتماعی؛ درمجموع هرکس توانایی‌های بالقوه‌ی متفاوتی که خداوند در اختیارش قرار داده را برای خدمت به دیگران به کار می‌گیرد.
نیازمندان در جامعه نیز اقشار متفاوت با نیازهای مختلفی را شامل می‌شوند؛ برخی به لحاظ جسمانی ناتوان‌اند، برخی مالی و برخی آموزشی. درنتیجه هرکس با توانایی‌ها و قابلیت‌های متفاوتی که دارد می‌تواند به نحوی به این اقشار و نیازمندان در جامعه کمک کند.
کمک و نیک‌اندیشی فقط کمک مالی نیست، انتقال دانش یک پزشک و یا استاد دانشگاه، آشپزی یک خانم خانه‌دار برای نیازمندان و توان آموزشی یک معلم نیز خیرخواهی محسوب می‌شود و همه مردم باید مازاد این توانایی‌هایشان را در اختیار دیگران قرار دهند.
به لحاظ فضای خیرخواهی در کشور، مثلاً گفته می‌شود این دست فعالیت‌ها در اصفهان بیتر انجام می‌شود؛ اما به نظر بنده این یک برداشت سطحی از شرایط است. در اینجا تنها بستر مناسبی فراهم شده است؛ اگر در استان‌های دیگر هم بستر بهتری فراهم شود، در آنجا نیز فعالیت‌های خیرخواهانه رونق بیشتری خواهد گرفت.
برای کارهای فرهنگی و مخصوصاً فعالیت‌های خیر، هیچ‌وقت مانعی وجود ندارد؛ مخصوصاً در نظامی دینی و مذهبی مثل ایران. اما حاکمان باید به شکلی بر این فعالیت‌ها نظارت کنند که امکان تخطی و سوءاستفاده در این مؤسسات و فعالیت‌های خیر وجود نداشته باشد.
در سال‌های اخیر دولت نظارت درستی بر فعالیت‌های مؤسسات نداشت و به همین دلیل نقاط ضعف و خطاهایی هم در گوشه و کنار فعالیت‌های خیر ایجاد شد. دولت هم در پاسخ سخت‌گیری‌هایی را اعمال کرد که به نفع خیریه‌ها نیست.
برای برخی از سخت‌گیری‌ها مثل کنترل گردش مالی، در قانون چیزی در خصوص خیریه‌ها تصویب نشده است. بنابراین مؤسسات خیریه وضعیت مالی خاص خود را دارند. در این میان اعمال سخت‌گیری‌هایی مبنی بر کنترل اموال خیریه‌ها به‌جای نظارت‌ها بر دریافتی‌ها و مخارج آنان، آسیب‌های جدی به همراه خواهد داشت. ممکن است پیامد این کار در آینده، این باشد که افراد خیر از این عرصه کناره‌گیری کنند و کار به دست نااهلانی بیفتد که خطر بیشتری دارد.
بیشتر بخوانید:
اما اگر دولت در کنار نظارت بر کار خیریه‌ها از آنان حمایت کند، این مؤسسات می‌توانند به فعالیتشان به خوبی ادامه دهند؛ چراکه آنان به کمک مالی دولت نیازی ندارند. درواقع این خیریه‌ها هستند که به دولت کمک می‌کنند. بر اساس شرع و قانون اساسی حاکمان هستند که باید نیازمندان جامعه را تأمین کنند.
اما از آنجا که حاکمیت قادر به رفع این مشکلات نیست و یا بستر مناسب آن را ندارد؛ مردم به میدان آمده‌اند. حال وظیفه‌ی دولت این است که زمینه را برای فعالیت مؤسسات فراهم کند و نظارت عالیه را داشته باشد.
پیش‌بینی شما برای فعالیت‌های خیرخواهانه در سال‌های پیش رو چگونه است؟
اگر با این سیاست‌های فعلی پیش بروند، برای مثال اعمالی چنین قوانین مالیاتی‌ای برای مؤسسات خیریه، به مرور زمان این مؤسسات تضعیف شده و نمی‌توانند وقت و تجربه‌ی خود را به این میدان بیاورند. دولت باید نظام اداری مناسبی باید برای این فعالیت‌ها فراهم کند.
اگر با شیوه‌ی فعلی پیش برویم از خیرین ممتاز محروم می‌شویم و نسل‌های جدید نیز انگیزه خود را برای فعالیت در این حوزه از دست می‌دهند و در آینده لطمه این وضعیت به طبقات ضعیف جامعه می‌رسد. به این ترتیب این طبقات از پیش هم ضعیف‌تر می‌شوند و در غیاب این مؤسسات فشار بیشتری به دولت خواهند آورد. درمجموع من فکر می‌کنم با این شرایط احتمال تضعیف بیشتر مؤسسات و از دست دادن خیرین و ایثارگران فعال در جامعه وجود دارد.
شما چه پیشنهاد‌هایی برای بهبود فضای خیر در کشور دارید؟
مؤسسات خیریه هیچ چشم‌داشتی به دولت ندارند؛ اما دولت باید برای بهبود فضای خیر به‌جای دخالت‌های بی‌جا، بستر فعالیت‌های آنان را فراهم کند، به شناسایی و برطرف‌کردن موانع بپردازد، آن‌ها را از جهت سیستم اداری حمایت کند و از آن طرف نظارت تخصصی و عالیه داشته باشد نه نظارت دخالتی.
اگر دولت در جهت نظارت عالیه و فراهم آوردن بستر فعالیت‌های خیر گام بردارد، فضای فعالیت‌های نیکوکارانه در کشور بهبود می‌یابد.
22 فروردین 1402
ارسال نظر