لطفا یک معرفی از فعالیت‌های خود بیان کنید.
پیام امید از سال 77-76 فعالیت غیررسمی خود را با اعضایی جوان شروع کرد؛ در ادامه در سال 1381 به‌عنوان NGO و در سال 1385 نیز به‌عنوان یک مؤسسه‌ی خیریه به ثبت رسمی وزارت کشور رسید. این مؤسسه طی این سال‌ها تحت حمایت هیچ مجموعه‌ی خاصی (دولتی و غیردولتی) نیز قرار نگرفته و توسط خیرین و حامیان خود ادامه‌ی حیات داده است.
بیشتر این خیرین، خود در دهک‌های میانی جامعه قرار دارند نه بالاتر. ما حتی از کمک‌های حامیان برای هزینه‌های تشکیلاتی مؤسسه نیز استفاده‌ای نمی‌کنیم تا تمامی کمک‌های اهداشده به نیازمندان اختصاص پیدا کند؛ و به‌منظور تأمین هزینه‌های تشکیلاتی مؤسسه‌ی خیریه در کنار آن، به برخی فعالیت‌های درآمدزا نظیر دفتر بیمه یا فروش محصولات خاص می‌پردازیم.
هدف اصلی پیام امید همواره حمایت از زنان سرپرست خانوار و کودکان بوده است. درواقع ما قصد داریم با حمایت و آموزش زنان سرپرست خانوار و فرزندانشان، شرایط اشتغال و بهبود وضع آن‌ها را فراهم کنیم تا توانمند شده و بتوانند خودشان را از پوشش حمایتی ما خارج کنند. در این راستا به آموزش اکتفا نکرده و برای زنان سرپرست خانوار در کارگاهی اشتغال ایجاد کردیم و ضمن تأمین مواد اولیه‌ی محصولات تولیدی آن‌ها، در فروش محصولات نیز به آنان کمک می‌کنیم.
به‌علاوه با برگزاری انواع کلاس‌های کمک‌آموزشی و کنکور از تحصیل فرزندان آنان نیز حمایت می‌کنیم. گفتنی است همواره برای ما کیفیت همیشه از اهمیت بیشتری نسبت به کمیت برخوردار بوده است. به بیان دیگر ما سعی کردیم به‌جای کمک‌های سطحی به افراد زیاد، تا آنجا که در توان داشتیم به تعدادی از افراد کمک‌هایی عمیق و نجات‌بخش ارائه کنیم. این آرمان برای کسانی که در پیام امید کار کرده‌اند خیلی اهمیت داشته و شاید ما از این جهت کمی با سبک‌های سنتی خیریه در ایران متفاوت باشیم. علاوه بر این، 2 سال است که وارد فضای جدیدی شده‌ایم و از مزایای سیستم تأمین سرمایه‌ی جمعی بهره می‌بریم که تجربه‌ی بسیار موفقی نیز بوده است.
حوزه‌ی دیگری که در 3-2 سال اخیر بر آن متمرکز شده‌ایم، کمک به سیستان و بلوچستان است. از فعالیت‌هایی که در آنجا انجام داده‌ایم می‌توان به پروژههای ساخت‌وساز مدرسه و خانه‌ی بهداشت، پروژه‌ی منبع آب، پروژههای تهیه‌ی شیر خشک و آرد و از این قبیل فعالیت‌ها اشاره کرد. فرایند کار این‌گونه است که یک منطقه شناسایی می‌شود و بر اساس نیازهای آن، پروژه‌ای تعریف و انجام می‌شود.
از آنجایی که شما 25 سال است که در حوزه‌ی نیکوکاری فعالیت می‌کنید، فضای نیکوکاری کشور را در این 25 سال به‌طور کلی چطور ارزیابی می‌کنید؟
مشکل خیریه‌ها این است که با هم همسو نیستند. گروه‌های مشترک خیریه‌ای چندانی در فضای نیکوکاری کشور ما فعالیت نمی‌کنند. جاهای دیگر با هم هماهنگ هستند و چنین تضاد منافعی در آن‌ها به چشم نمی‌خورد؛ اما بعضاً این تضاد منافع در فضای خیریه‌ای ما حس می‌شود. ما خیلی سعی کرده‌ایم در مؤسسه‌ی پیام امید این مشکل را رفع کنیم و با مؤسسات دیگر رابطه‌های دوستانه برقرار کنیم. در همین راستا گروهی به نام همیاران بحران درست کردیم که هنوز هم تا حدی برقرار است. در یک سال‌هایی خیلی خوب عمل کردیم و پروژههای مشترکمان هنوز ادامه دارد. اما فضای کلی به‌صورتی است که خیریه‌ها خیلی باهم همسو نمی‌شوند.
مشکل دوم این هست که در سیستم نظام اداری کشورمان، به فضای خیریه‌ای بهای چندانی داده نمی‌شود و این مشکل‌زا است. دولت موظف است شرایط را برای فعالیت مؤسسات خیریه فراهم کند؛ اما متأسفانه این اتفاق نمی‌افتد و غالباً بین این دو فضا هم شاهد نوعی رقابت هستیم. از نظر فرهنگی اما مردم ما عموماً کار خیر را دوست دارند. فرهنگ کمک به هم‌نوع در بین مردم ما وجود دارد؛ این نکته در مواقع بحران به خوبی قابل مشاهده است. از نظر فرهنگی به نظر می‌رسد که مردم ما نگاه مثبتی به امر خیر دارند.
به نظر شما در پنج سال گذشته چه رویدادهایی بر فضای کار خیر تأثیر گذاشته است؟
5 سال گذشته اتفاق‌های بسیاری را شامل می‌شود که با هیچ دوره‌ای قابل مقایسه نیست؛ ریزش زیاد ارزش پول ملی، همه‌گیری کرونا و... . در این مدت با شیوع کرونا ، از طرفی جلوی رفت‌و‌آمدها گرفته شد و فضای اشتغال بسیاری از افراد و مؤسسات نیز به‌دنبال آن متوقف شد. از طرف دیگر با ابتلای افراد به بیماری نوع غالب کمک‌های دریافتی آن‌ها به کمک‌های درمانی تغییر پیدا کرد. در این میان مشکلات اقتصادی نیز خیلی تأثیرگذار بوده است. فضای نیاز افراد تحت پوشش تغییر کرده و به سمت نیازهای اساسی رفته است. فضا به سمتی رفته که افراد نیازمند مدام به حاشیه رانده می‌شوند و کمک به آن‌ها سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود. به‌علاوه هزینه‌ها نیز به‌قدری بالا رفته که تأمین آن‌ها هم برای افراد و هم برای مؤسسات خیریه بسیار سخت شده است.
به نظر شما پنج سال آینده چه اتفاقاتی می‌افتد و فضای خیر به چه سمتی پیش می‌رود؟
پاسخ به این سؤال بسیار سخت است. من نمی‌دانم در چند سال آینده چه اتفاقی می‌افتد. باید ببینیم چه اتفاقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌افتد تا با توجه به آن بتوانیم نظر بدهیم.
اگر شما بخواهید به یک سیاست‌گذار در شرایط فعلی، چند پیشنهاد برای بهبود وضعیت نیکوکاری بدهید، چه می‌گویید؟
مهم‌ترین عامل بها دادن به مؤسسات مردم‌نهاد و خیریه‌ها است. حوزه‌ی خیر را باید به مردم سپرد و خصوصی کرد و بعد به حمایت درست از آن‌ها پرداخت. حمایت‌های مستقیم دولتی، چندان درست به نظر نمی‌رسند. بهتر است همان پول و هزینه را به چند خیریه کمک کنند تا این مؤسسات بتوانند به رفع مشکلات مربوطه بپردازند. دولت‌ها باید از خیریه‌ها حمایت معقول کنند؛ زیرساختی را فراهم کنند و کار را به دست خود خیریه‌ها بدهند.
22 فروردین 1402
ارسال نظر