مصاحبه با آقای شیخ علی‌بابایی | هیئت محبان حضرت رقیه
لطفاً از خودتان و فعالیت‌هایتان در حوزه‌ی خیر معرفی مختصری بیان بفرمایید.
بسم الله الرحمن الرحیم. ما، ده نفر از جوانان انقلابی شهر کرمان، در اواخر سال 1379 یک هیئت فرهنگی-مذهبی تأسیس کردیم (البته تنها دو سال است که مجوز خیریه گرفته‌ایم؛ یعنی از سال 1399). در ادامه تعداد بیشتری از افراد به ما پیوستند و توانستیم به مباحث اجتماعی نیز ورود کنیم.
فعالیت‌های اجتماعی ما بیشتر در زمینه‌های جهادی بود؛ خوشبختانه توانستیم در مناطق محروم استان کرمان قدم‌های اندکی برداریم؛ اما متأسفانه توان مالی و پشتیبانی آن‌چنانی نداشتیم. درواقع ما تلاش کردیم هنگام اتفاقات غیرمترقبه‌ای مثل سیل، زلزله و این قبیل موارد کمک‌های جهادی خود را به مناطق محروم برسانیم.
در زمان وقوع زلزله‌ی سی‌سخت دیدیم که هیچ‌کس برای روستای کریک کاری انجام نداده است. علت این امر این بود که در آن مناطق طایفه‌ای عمل می‌شد؛ یعنی هر کس طایفه‌اش در فرمانداری و استانداری و به‌طور کلی سیستم دولتی نفوذ بیشتری داشت، توجه و رسیدگی بیشتری دریافت می‌کرد. خلاصه ما منطقه‌ی کریک را شناسایی کردیم و کمک‌هایی به این منطقه رساندیم.
بعد از این کار به کرمان آمدیم و با نماینده‌ی ولی فقیه استان، امام جمعه‌ی شهر و فرمانده‌ی سپاه وقت، پیرامون فعالیت‌هایی که درمقام نماینده‌ی گروه‌های جهادی استان کرمان داشتیم، جلسه‌ای برگزار کردیم از آن‌ها درخواست کمک کردیم.
از پیامدهای این جلسه می‌توان به هفت خانه‌ای اشاره کرد که با همکاری نماینده‌ی ولی فقیه در استان، فرمانده سپاه استان و بسیج سازندگی سپاه برای نیازمندان روستا ساخته و سه ماه پیش به آن‌ها تحویل داده شد. در ادامه در هیئت محبان حضرت رقیه سلام‌الله علیها یک گروه جهادی راه‌اندازی کردیم تحت عنوان گروه جهادی شهید حسین پورجعفری. به‌علاوه یک صندوق قرض‌الحسنه‌ی همیاری هیئتی نیز راه‌اندازی کردیم، که 126 عضو دارد و در ماه 140 میلیون تومان وام به اعضای آن تعلق می‌گیرد.
علاوه بر این مجموعه‌ای نیز تحت عنوان هیئت محبان حضرت رقیه راه‌اندازی کردیم و به‌واسطه‌ی آن 146 خانواده‌ی نیازمند را تحت پوشش قرار دادیم، که هم در حوزه‌ی معیشتی و هم در حوزه‌ی عمرانی اقداماتی را برای آنان انجام می‌دهیم. این خانواده‌ها درمجموع 35 دانش‌آموز دارند، در مقاطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان، که کمک‌هایی نیز به آن‌ها ارائه می‌شود. در کنار این‌ها فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی نیز، که وظیفه‌ی ذاتی هیئت است، صورت می‌گیرد. در اینجا هر دوشنبه مراسم برگزار می‌شود. همچنین و بعد از آن هم برای مناسبات‌های مختلف مذهبی، در حدی که در توان بچه‌ها باشد، اقداماتی را انجام می‌دهند.
چالش‌های فضای خیرخواهی | حسن شیخ علی‌بابایی
از نظر شما مهم‌ترین چالش خیریه‌ها و فضای خیرخواهی سطح استان چیست؟
مشخص نبودن حوزه‌ی کاری خیریه‌ها یکی از آسیب‌های موجود است. ما خدمت دوستان، هم در کمیته امداد و هم در بهزیستی، گفتیم پیشنهادی دادیم مبنی بر اینکه شهر بلوک‌بندی شود، به‌طوری که منطقه‌ی استحفاظی هر خیریه مشخص بشود تا هر خیریه به‌صورت متمرکز در آن منطقه فعالیت کند.
حال اگر خیریه‌ای توان بیشتری داشت می‌تواند در مناطق دیگر هم کمک‌رسانی کند. این پیشنهاد درواقع به‌خاطر جلوگیری از موازی‌کاری سازمان‌های خیریه در شهر مطرح شد؛ درواقع یکی از مشکلات موجود این است که خیریه‌ها علی‌رغم تعداد بالایی که دارند تمامی مناطق را پوشش نمی‌دهند؛ به‌طوری که خیریه‌های متعددی در مناطق بالا و مرکز شهر که چندانی نیازمند نیز ندارند حضور دارند اما از حاشیه‌ی شهر غافل مانده‌اند. اما متأسفانه این اقدام هنوز در سطح کلان صورت نگرفته است. اگر منطقه‌ی استحفاظی خیریه‌ها نیز مثل پایگاه‌های مقاومت بسیج و کانال‌های مساجد در سطح کشور مشخص بود، می‌توانستیم بهتر عمل کنیم.
مشکل بعدی این است که ما در کرمان خیریه‌های تخصصی کمی داریم. بیشتر خیریه‌ها عمومی‌اند؛ اگر بتوانند در زمینه‌ی معیشت فعالیت می‌کنند و اگر نه فعالیتشان را به آسیب‌های سیل و زلزله اختصاص می‌دهند؛ حال اگر بیماری به آن‌ها مراجعه کند به حوزه‌ی درمان هم ورود می‌کنند؛ همین‌طور در زمینه‌ی جهیزیه و غیره. یعنی بیشتر خیریه‌ها یک شرح وظایف ثابت ندارند.
علاوه بر این در کرمان هنوز خیریه‌ها جا نیفتاده‌اند، و آن‌طور که باید در بین مردم اعتمادسازی نکرده‌اند. احتمالاً خاطر عملکرد نامطلوب کمیته‌ی امداد، بهزیستی و درکل امدادرسانان دولتی مردم به خیریه‌ها هم اعتماد چندانی ندارند. برای مثال خود ما در این دو سالی که مجوز گرفته‌ایم و رسماً فعالیت می‌کنیم نتوانستیم کمک‌های مردمی مناسبی جمع‌آوری کنیم؛ حال یا به این خاطر که ما بلد نبوده‌ایم مردم و کمک‌ها را جذب کنیم و یا به این خاطر که مردم خیلی به خیریه‌ها اعتماد ندارند.
تخصصی کار کردن خیریه‌ها | حسن شیخ علی‌بابایی
فرمودید خیریه‌ها وارد کار تخصصی نشده‌اند؛ آیا خودتان تمایل دارید که وارد کار تخصصی شوید؟
به نظر من نیازمندان هم خیلی تمایلی به این ندارند که به خیریه به چشم یک سازمان تخصصی نگاه کنند و در واقع امکان آن نیز وجود ندارد. به بیان دیگر اگر سازمانی در حوزه ی جهیزیه یا درمان تخصصی بشود به این جهت که دایره ی مراجعانش محدود می‌شود از خیرین کمتری هم برخوردار خواهد بود و بنابراین ممکن است از پس تأمین منابع مالی خود برنیاید. در مقابل حوزه‌ی معیشت حامیان بسیار زیادی دارد و هر سازمانی می تواند در این زمینه اقدام کند.
اولویت‌های فضای خیرخواهی | حسن شیخ علی‌بابایی
اولویت‌های کار خیر را در کرمان چه چیزی می‌دانید؟ اگر یک خیری بخواهد وارد این حوزه بشود به نظرتان باید چه‌کار بکند؟
مهم‌ترین حوزه اشتغال‌زایی است؛ اما آن هم بدون فراهم کردن زیرساخت‌های لازم ممکن نمی‌شود. ما اگر به مراجعان تنها وام بدهیم و بعد بگوییم برای مثال با آن ترشی درست کن و بفروش، تنها او را مقروض کرده‌ایم؛ زیرا هیچ بازار فروشی برایش فراهم نکرده‌ایم.
در این راستا بچه‌های خزری کار خیلی خوبی برای مددجویان انجام دادند: برای مددجویان کمیته‌ی امداد و خیریه‌ها، آمدند یک بازارچه‌ی خوداشتغالی ایجاد کردند و در ازای وام به‌جای قسط تولیدات مراجعان را دریافت می‌کردند و می‌فروختند. این کار مفید است. اما اینکه تنها وامی بدهیم و بخواهیم سودش را هم بگیریم و هیچ زیرساختی هم برای مستقل شدن افراد فراهم نکرده باشیم نتیجه‌ی خاصی نخواهد داشت.
مسائل اجتماعی شهر کرمان | حسن شیخ علی‌بابایی
بزرگ‌ترین مسائل اجتماعی شهر کرمان را چه می‌دانید؟
بیکاری و اعتیاد. مخصوصاً بیکاری در کرمان مسئله‌ی بزرگی است؛ چون در ترکیب با ازدواج و تأمین معیشت خانواده منجر به معتاد نیز می‌شود. در جلسه‌ای که اخیراً داشتیم، اکثر فعالان اجتماعی می‌گفتند ما بیست‌وپنج درصد معادن کل جهان را در کرمان داریم؛ اما متأسفانه مافیای موجود در فضای اشتغال مانع رفع معضل بیکاری است.
افق پیش‌روی فضای خیرخواهی | حسن شیخ علی‌بابایی
وضعیت خیریه‌ها را در چند سال آینده چطور ارزیابی می‌کنید؟
بر اساس تجربه‌ی دو ساله‌ای که در حوزه‌ی خیر داشتم فکر نمی‌کنم بدون کمک نهادهای دولتی و تنها با کمک‌های مردمی بتوان کار خاصی کرد. البته به یک شرط اوضاع بهتر می‌شود و آن این است که دست کمیته‌ی امداد از صندوق‌ها و زکات کنده بشود. جوابگوی مددجو خیریه است، کمیته‌ی امداد نیست.
کمیته‌ی امداد با وجود بودجه‌ی قابل توجهی که دریافت می‌کند مسئولیت بیشتر مراجعان را به خیریه‌ها محول می‌کند و کمک مالی لازم را نیز در ازای آن پرداخت نمی کند. برای مثال کمیته‌ی امداد به من می‌گوید هفتاد درصد باید مددجوی من را پوشش بدهی، سی درصد مددجوی خودت را. این در حالی است که مددجویی که نمی‌تواند تحت پوشش کمیته‌ی امداد و بهزیستی قرار گیرد و تنها تحت پوشش خیریه است بیشتر از مددجوی تحت پوشش کمیته امداد نیازمند کمک است.
باید برای آموزش، پشتیبانی و حمایت مراکز خیریه اقدامی صورت گیرد. همچنین اگر بخواهیم بحث محرومیت‌زدایی را جدی پیگیری کنیم همان‌طور که حضرت آقا فرموند باید مردم را بیاوریم پای کار. اما مردم را چگونه می‌توانیم در کار دخالت دهیم؟ من نمی‌گویم کمیته‌ی امداد را کلاً کنسل کنیم؛ اما می‌توانیم ساختمان‌ها و امکاناتی را که دارد در اختیار مردم قرار بدهیم و در عوضش از ایشان کار بخواهیم.
22 فروردین 1402
ارسال نظر