مصاحبه با خانم مقبلی | مرکز مثبت زندگی
لطفاً معرفی مختصری از خود و فعالیت‌های موسسه‌تان بیان بفرمایید.
من، طاهره مقبلی، چهل ساله و مددکار اجتماعی مرکز مثبت زندگی صد و پانزده هستم. از سال 1389 فعالیت خود را در حوزه شروع کردم؛ ابتدا با مددکاری بچه‌های بی‌سرپرست در واحد شبه خانواده و بعد مددکاری زنان بی‌سرپرست، بد سرپرست. کمی بعد نیز در خصوص فعالیت‌های اجتماعی‌محور هم کارهایی انجام دادم.
این مرکز، که زیرمجموعه‌ی سازمان بهزیستی است، بیشتر کار مددکاری انجام می‌دهد؛ مددکاری فردی، گروهی و اجتماعی. مددکاری فردی بچه‌های بی‌سرپرست، بدسرپرست، زن‌های سرپرست خانوار و افراد دارای انواع معلولیت‌ها (جسمی، حرکتی و ذهنی) را دربرمی‌گیرد. ما در اینجا بخش توان‌بخشی نیز داریم. در این بخش بیشتر فعالیت‌های فردی برای مددجویان انجام می‌دهیم؛ فعالیت‌هایی ازقبیل پیگیری‌های تحصیلی، اشتغال و توانمندسازی. این توانمندسازی فقط شغلی نیز نیست؛ بلکه در زمینه‌ی آموزشی نیز هست.
ما همچنین بحث پیشگیری از آسیب‌ها را هم داریم. پیشگیری از آسیب‌هایی چون معلولیت‌ها و ازدواج‌های زودهنگام که بیشتر در حوزه‌ی آموزش صورت می‌گیرد. برای پیشگیری آسیب در محلات نیز در حوزه‌ی فعالیت‌های اجتماع‌محور به‌صورت محله‌ای فعالیت می‌کنیم.
وضعیت خیرخواهی در استان کرمان | طاهره مقبلی
وضعیت فضای خیرخواهی را در استان کرمان و شهر بم چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظر من فضای خیر و کمک‌رسانی شهرستان به دو بخش تقسیم شده است؛ یک بخش قبل از زلزله، که فعالیتی به آن صورت نداشت، یک بخش نیز بعد از زلزله‌ی سال هشتاد و دو، که به موجب آن خیلی از مردم آسیب دیدند و بسیاری دچار معلولیت فیزیکی شدند. الآن در شهرستان بم بیشترین معلول را در استان کرمان دارد.
در کرمان بعد از زلزله به فعالیت‌های خیر بیشتر بها داده شد؛ اما چندی است این فعالیت‌ها دوباره کاهش یافته و بعضی از مؤسسات خیریه هم رو به تعطیلی هستند. به نظر من علت این امر را باید در سیاسی شدن حوزه‌ی خیر جست؛ سخت‌گیری و سنگ‌اندازی نهادهای دولتی سبب کاهش اشتیاق افراد برای فعالیت می‌شود.
متأسفانه نهادهای دولتی جوری پیش رفته‌اند که به‌جای اعتمادسازی، سلب اعتماد کرده‌اند؛ یعنی الآن اسم نهادهای دولتی را بیاوریم طرف می‌گوید نه، من مثلاً به این نهاد اعتماد ندارم سعی دارم خودم به اطرافیانی که می‌شناسم کمک‌رسانی کنم.
گرایش مردم به کار خیر | طاهره مقبلی
به نظر شما مردم چقدر اهل خیر هستند؟
مردم اهل خیرند؛ یعنی اگر واقعاً ببینند یک مؤسسه‌ای صادقانه کار می‌کند، به‌سمت آن جلب می‌شوند ولی همان‌طور که گفتم وضعیت اعتمادسازی الآن خیلی بد شده است.
تاثیرگذارترین اتفاق بر وضعیت خیرخواهی در استان کرمان | طاهره مقبلی
از دید شما در چند سال اخیر تأثیرگذارترین اتفاق بر فضای خیر بم و کرمان چه چیزی بوده است؟
مهم‌ترین اتفاق با تأثیر منفی‌اش همان اعتمادی است که سلب شده است.
پاسخ دقیق این سؤال را نمی‌دانم؛ اما یکی از دلایل آن قطعاً همکاری نکردن دولت با جریان خیر و کمک‌رسانی است. متأسفانه مسئولان ما کم‌کارند؛ از روی دلسوزی کار نمی‌کنند و بیشتر منافع خودشان را در نظر می‌گیرند. همین باعث می‌شود که مردم و خیرین دیگر رغبتی برای کار خیر در اینجا نداشته باشند؛ درنهایت هم می‌روند یک جای دیگری کارشان را انجام می‌دهند.
تاثیر کرونا بر وضعیت خیرخواهی در استان کرمان | طاهره مقبلی
کرونا چقدر روی کارتان تأثیر گذاشت؟
متأسفانه تأثیر بسیار زیادی گذاشت. کرونا بر کسب‌وکار مردم تأثیر گذاشت و باعث شد که کمک‌هایشان کمتر بشود. درواقع به نظرم تأثیر منفی کرونا بیشتر از آن تأثیر مثبت آن بود.
چالش‌های وضعیت خیرخواهی در استان کرمان | طاهره مقبلی
مهم‌ترین چالش پیش روی خیریه‌ها را در شهرستان بم چه می‌دانید؟
مهم‌ترین چالش به نظر من بحث اعتمادسازی است؛ خیریه‌ها باید روی اعتمادسازی تلاش زیادی کنند. چند سال است این‌ها اعتماد از بین رفته و الآن احیای این اعتماد سخت است. مردم به‌واسطه‌ی همکاری نکردن دولت و بروز نگاه منفی به خیریه‌ها، دیگر هیچ انگیزه‌ای ندارند که کار خیر خود را اینجا انجام دهند.
ببینید ما زیرمجموعه‌ی سازمان بهزیستی هستیم و از آن یارانه می‌گیریم؛ اما حتی در این فضا نیز نسبت به مصوبات اساس‌نامه، کم‌کاری می‌شود.
چشم‌انداز وضعیت خیرخواهی در بم | طاهره مقبلی
چشم‌انداز فعالیت‌های خیرخواهانه و اجتماعی را در بم چطوری می‌بینید ؟
پیش‌بینی این مسئله بسیار دشوار است. با شرایط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی موجود در این شهر نمی‌شود چشم‌انداز روشنی داشت. بگذارید در این خصوص مثالی بزنم.
ما چند سال گذشته یک همایش در زمینه‌ی پیشگیری از آسیب‌ها در حوزه‌ی نوجوانان برگزار کردیم و در آن از استادی در همدان دعوت کردیم که بیاید اینجا و دوره آموزشی بگذارد که خیلی هم تأثیرگذار بود و بچه‌ها هم خیلی خوششان آمد و درخواست کردند دوباره دکتر را دعوت کنیم.
این بار تصمیم گرفتیم در سطح شهرستان چنین همایشی را برگزرا کنیم. تمام تدارکات همایش را نیز انجام دادیم اما خیلی ساده و به جهت رفتار جناحی امام جمعه که با برگزاری همایش مخالفت کرده بود، جلوی برگزاری آن را گرفتند. در این شهر کار کردن و پیشرفت خیلی سخت است. کسانی هم که توانایی فعالیت دارند می‌روند جاهای دیگر و اینجا نمی‌مانند.
راهکارهای کارکردی وضعیت خیرخواهی در استان کرمان | طاهره مقبلی
اگر شما یک سیاست‌گذار در حوزه‌ی خیر بودید و می‌توانستید یکی از مشکلات مؤسسات خیریه را حل بکنید، چه کاری می‌کردید؟
برای مؤسسات و خیریه‌ها برنامه‌ای را پیشنهاد می‌دادم که طی آن مؤسسات و خیریه‌ها باهم تعامل داشته باشند. در این شهر یکی از مشکلات تعامل نداشتن مؤسسات و خیریه‌ها با یکدیگر است. گویا فضای رقابتی حاکم بر حوزه‌ی خیر مانع این تعامل و ارتباط است. برای مثال مواردی هستند که توسط چندین مؤسسه پوشش داده می‌شوند. البته ممکن است حمایت هریک با دیگری متفاوت باشد –مثلاً یکی حمایت مالی کند و دیگران حمایت‌های آموزشی و فرهنگی- اما در این صورت نیز مشکل فرد حل نمی‌شود. تعامل نداشتن خیریه‌ها در چنین مواردی باعث می‌شود که کمک‌های مؤسسات مطابق نیاز آن فرد اولویت‌بندی نشود.
شبکه نیکوکاری | طاهره مقبلی
پس الآن شبکه‌ای بین مؤسسات خیر در بم وجود ندارد؟
نه؛ اصلاً. الآن ما مدیران مراکز مثبت زندگی در بم یک گروه دارند و برخی جلساتی را هماهنگ می‌کنند؛ اما این‌طور نیست که با تعامل با یکدیگر برنامه‌ای تنظیم کنند و برای پیشروی کارها راهکاری بدهند.
این تعامل نداتن به وضعیتی آسیب‌زا منجر خواهد شد. برای مثال زمین‌هایی در حاشیه‌ی شهر ما وجود دارد که به آن‌ها زمین‌های قشمی می‌گویند؛ چراکه فامیلی صاحب زمین قشمی بوده است. این فرد زمین‌ها را به یک‌سری افراد واگذار کرده؛ اما چون کارش قانونی نبوده این افراد نمی‌توانند هیچ ساخت‌و‌سازی انجام بدهند چراکه سند و پروانه‌ای برایشان صادر نمی‌شود. البته اکثر ساکنان این زمین‌ها نیز از اطراف آمده‌اند و اهل بم نیستند.
این افراد از استان‌های دیگر آمده‌اند آنجا؛ یک کانکس نصب کرده‌اند و در شرایط خیلی بد، حتی بدون سرویس بهداشتی مناسب ساکن شده‌اند. فقط به خاطر چه چیزی؟ به خاطر اینکه هرکس از بیرون می‌آید و می‌گوید نیازمندان بم چه کسانی هستند؟ فوراً می‌گویند ساکنان زمین‌های قشمی. آن فرد هم می‌رود آنجا یک سری حمایت‌ها، ازجمله حمایت‌های مالی یا غذایی و پوشاکی انجام می‌دهد و می‌رود. برای همین هم آنجا تجمع شده و روزبه‌روز در حال گسترش است. در این خصوص جلساتی نیز برای حل مشکل برگزار کرده‌اند اما متأسفانه هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌اند.
اولویت‌های وضعیت خیرخواهی | طاهره مقبلی
به نظر شما اولین اولویت‌ها جهت رسیدگی در شهرستان بم چه مواردی هستند؟
به نظر من باید بیشتر روی آموزش برنامه‌ریزی کنند؛ آموزش خیلی مهم است. همه چیز باید از پایه برنامه‌ریزی شود؛ از آموزش بچه‌ها. مهارت‌های زندگی خیلی مهم است. متأسفانه بیشتر بچه‌های ما بدون هیچ مهارتی بزرگ می‌شوند. این مهارت‌های زندگی باید جزوی از کتاب‌های درسی باشند؛ اما متأسفانه نیستند.
باز هم من می‌گویم آموزش. اینجا باز همان بحث پیشگیری از آسیب‌ها پیش می‌آید. سن اعتیاد به سنین نوجوانی رسیده است. آموزش می‌تواند از این آسیب‌ها پیشگیری کند.
آمار دقیقی نداریم؛ اما چون ما با مددجوها کار می‌کنیم متوجه می‌شویم که بحث سن اعتیاد خیلی پایین آمده است. بحث کودکان کار نیز به همین صورت است. شهر ما شهر بزرگی نیست ولی کودکان کار زیادی دارد؛ کودکان کار و زباله‌گردها. این‌ها قبلاً در سطح شهر، شاید یکی، دو یا سه تا بودند الآن به هر خیابانی می‌روی می‌بینی یک نفر تا کمر توی سطل آشغال هست.
در میان این افراد هم بمی هست و هم مهاجر. اکثراً هم معتاد هستند؛ یعنی مشکل اولیه اعتیاد است. فرد ابتدا اعتیاد داشته سپس کارتن‌خواب شده و الآن به زباله‌گردی روی آورده است.
22 فروردین 1402
ارسال نظر