تقویم اسلامی دوازده ماه است که اولین آن ماه محرم است. نام محرم از کلمه حرام گرفته شده است؛ زیرا در این ماه شرکت در جنگ و دعوا حرام است. این امر حتی قبل از ظهور اسلام نیز برای مردم مکه و قبایل اطراف آن وجود داشت. محرم را می‌توان به «مقدس» نیز تعبیر کرد و ماه مبارکی است که خداوند متعال در قرآن از آن به‌عنوان یکی از چهار ماه مقدس تقویم قمری نام‌برده است. خداوند می‌فرماید:

«همانا تعداد ماه‌ها نزد خداوند دوازده ماه (در یک سال) است، پس خداوند آن را در روزی که آسمان‌ها و زمین را آفرید، مقرر فرموده است. چهارتای آن‌ها مقدس است (یعنی ماه‌های اول، هفتم، یازدهم و دوازدهم تقویم اسلامی). این دین حق است، پس در آن به خود ستم نکنید.» (9:36)

برای آگاهی بیشتر:

کمپین اهدای خون امام حسین -علیه السلام- (IHBDC)


محرم چه فوایدی دارد؟

اگرچه بسیاری از ما اهمیت ماه رمضان را درک می‌کنیم، اما اغلب می‌توانیم از ماه‌های مبارک غافل شویم. بااین‌حال، آنها فرصت‌های فراوانی را برای جلب رحمت و لطف خدا به ما ارائه می‌دهند که در هیچ زمان دیگری از سال نمی‌توان چنین فرصت‌هایی را یافت. آنها به طور خاص توسط خود خداوند به‌عنوان بهترین زمان برای نزدیک‌شدن به او انتخاب شده‌اند.



اعمال ما در محرم وزن بیشتری دارد، همچنان که در کعبه و اطراف آن سنگینی بیشتری دارد؛ بنابراین، هر روز فرصتی برای کسب پاداش بیشتر وجود دارد. همچنین خطر به‌دست‌آوردن گناهان بیشتر با اعمال بدمان است. این بدان معنی است که ما باید در مورد نحوه‌ی رفتارمان، چه در روابطمان، در محل کار، در عبادت، مدیریت زمان و یا حتی نحوه‌ی مراقبت از سلامت خود، بسیار هوشیار باشیم. با نیت درست، هر عمل می‌تواند به فرصتی برای پاداش تبدیل شود!


تاسوعا و عاشورا

تاسوعا روز نهم ماه محرم است و اهمیت این روز برای شیعیان به دلیل واقعه‌ی کربلا در سال 61ق است. مسلمانان در سراسر جهان این روز را که به روز عاشورا پیوند خورده است منتسب به ساقی دشت کربلا، حضرت ابوالفضل العباس (ع) می‌دانند و مانند روز عاشورا گرامی داشته و به سوگواری می‌پردازند.

نکته: روزه‌گرفتن در روز عاشورا از نظر اهل سنت مسحب بوده ولی از نظر شیعیان مکروه است زیرا؛ ائمه (ع) به این دلیل که بنی‌امیه از روی سرور و شادی عاشورا را روزه می‌گرفتند، شیعیان را توصیه کرده‌اند در این روز روزه نگیرند و به عزاداری و سوگواری بپردازند و به همین دلیل است که اکثر فقهای شیعه حکم کرده‌اند که روزه گرفتن در روز عاشورا مکروه است.


فعالیت خیریه‌ها در ماه محرم

خیریه‌های بسیاری در ماه محرم فعالیت خود را به جمع‌آوری نذورات و کمک‌های مردمی اختصاص می‌دهند. خیریه‌ها با برنامه‌های مختلف روحیه‌ی نوع‌دوستی و خیرخواهی را در عزاداران امام حسین (ع) تقویت می‌کنند و یادآور این نکته هستند که درمان یک بیمار یا نجات یک بدهکار ارزشی کمتر از عزاداری ندارد و نزد بزرگان دین نیز بسیار پسندیده است.

از سوی دیگر ایام محرم و همین‌طور ماه صفر هیئت‌های عزاداری فعال‌اند، حضور جمعی از مردم در کنار یکدیگر که مشغول دعا و عزاداری هستند، همدیگر را می‌شناسند و قرارداشتن در زمانی که همه‌جا صحبت از ایثار، فداکاری و رشادت امام حسین (ع) و یاران اوست، روحیه‌ی همدلی و خیرخواهی را در افراد افزایش میل به انجام کار خیر بسیار مؤثر است. به همین دلیل نیز خیریه‌ها این زمان را فرصت مناسبی می‌دانند تا از عزاداران امام حسین (ع) برای انجام کار خیر در ماه محرم کمک بخواهند.

برای آگاهی بیشتر:

ماه رمضان در جهان


خیریه‌هایی که در ایران فعالیت دارند در چند دسته فعال هستند:

گروهی به کودکان بیمار کمک می‌کنند، گروه دیگری مسائل خانواده را مدنظر قرار می‌دهد، بخشی از خیریه‌ها در زمینه‌ی اشتغال فعال هستند، گروه دیگری مدرسه و مسکن می‌سازند و بعضی هم تهیه‌ی جهیزیه و لوازم موردنیاز زندگی زوج‌های جوان را به‌عنوان هدف خود انتخاب کرده‌اند. حتی بعضی افراد یا هیئت‌ها تمام یا بخشی از غذایی که به‌عنوان نذری می‌‎پزند را در اختیار خیریه‌ها قرار می‌دهند تا آنها میان نیازمندانی که می‌شناسند، توزیع کنند.



طبق سخن رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه: در ماه محرم 1402 حدود 60 میلیارد تومان برای هیئت و 90 میلیارد تومان برای موکب‌های اربعین اختصاص داده شده و به 13 هزار هیئت مساعدت صورت می‌گیرد. طبق آمار موجود، ایرانی‌ها معادل دو هزار میلیارد تومان غذای نذری در ماه محرم توزیع می‌کنند و برنج، پرفروش‌ترین ماده غذایی در این ماه است.

در نهایت باید بیان کرد بدون شک ماه محرم پر برکت است و مؤمنان باید با یاد خدا و دعا و زکات از این زمان برای افزایش عبادت خود استفاده کنند. درحالی‌که جامعه‌ی مسلمانان جشنی برای فرارسیدن سال نو برگزار نمی‌کنند، مسلمانان تشویق می‌شوند تا با انجام کارهای خیر اولین ماه تقویم اسلامی را پذیرفته و در نتیجه زمینه‌ی را برای سال پرباری فراهم کنند.