نقش سازمان‌های مردم نهاد در توسعه و حفاظت از محیط‌زیست
بسیاری از کشورهای منطقه با تأثیرات عمیق زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از رشد سریع جمعیت، توسعه و محدودیت های منابع طبیعی مواجه هستند. وجود سازمان‌های مردم‌نهاد قوی با مأموریت روشن برای مشارکت دادن جامعه مدنی، کسب‌وکارها و بخش عمومی می‌تواند به کشورها کمک کند تا با موفقیت بیشتری با این مسائل مقابله کنند. با این حال، سازمان‌های مردم‌نهاد در انجام مأموریت‌های خود با موانع زیادی مواجه هستند، مانند عدم درک نقش خود در جامعه مدنی و درک عمومی مبنی بر اینکه دولت به تنهایی مسئول رفاه شهروندان و ساکنان خود است.
افزایش بحران‌های محیط‌زیستی، نگرانیهای فزایندهای را نسبت به امنیت انسان برانگیخته است. بسیاری بر این باورند که راهحل بحران‌های محیط‌زیستی را باید در تغییر رفتار و نگرش انسان جست. در بخش چارچوب نظری بر نظریهها و مدلها برای تبیین رفتارهای محیط‌زیستی در تحقیقات مختلف استفاده و عوامل و متغییرهای مختلفی عوامل موثر بر تبیین رفتارهای محیط‌زیستی بررسی شده است.
تاثیرگذاری بر رفتارهای زیست‌محیطی
رفتار محیط‌زیستی تحت تاثیر دامنه گستردهای قرار میگیرد و جهت تغییر در رفتار شناسایی این عوامل موثر بر رفتار اولین و مهمترین گام است. عواملی چون دانش، ادراک، نگرش و نیت بررفتارهای محیط زیستی در تحقیقات باید بررسی شوند. نتایج به‌دست‌آمده از مدلسازی معادلات ساختاری مبتنی بر روش حداقل مربعات جزئی بیانگر رابطۀ مثبت و معنادار چهار مؤلفۀ ذکرشده با رفتارهای محیط‌زیستی بوده است که نگرش مهمترین متغیر تأثیرگذار بر رفتار محیط¬زیستی شناخته شد. در نتیجه کاهش صدمات به محیط زیست و اصلاح روند بحران‌های محیط زیستی میشود. یکی از مهمترین ابزارها در ایجاد تغییر در مولفه‌های تاثیرگذار بر رفتارهای محیط‌زیستی، آموزش محیط‌زیستی است.
پیشگیری از جرائم زیست‌محیطی
اهمیت پیشگیری از جرائم زیست محیطی از این جهت است که با سلامتی انسان ها به صورت مستقیم ارتباط دارد. پژوهشگران به بررسی ایفای نقش سمن های ملی و بین‌المللی در کاهش جرائم زیست محیطی پرداخته‌اند.
ی باید گفت سمن ها از طریق حضور در فرآیند کیفری به عنوان سازمان غیردولتی می توانند در فرآیند رسیدگی کیفری شرکت داشته باشند. امروزه شاهد روند رو به رشد جرائم زیست محیطی هستیم، عوامل موثر در جرائم زیست محیطی را می توان یافت، پراکندگی و عدم انسجام قوانین و عدم کفایت جرائم مانع در این حوزه و عدم تناسب مجازات ها با جرائم ارتکابی از جهت فقدان وصف ارعاب آمیز بودن و قدرت بازدارندگی دانست، به طوری‌که مرتکبان به جرائم زیست محیطی در این روند جسورتر شده و همین باعث بالا رفتن جرائم زیست محیطی می باشد. افزایش و بهره گیری هرچه بیشتر از ظرفیت های تشکل های غیردولتی در زمینه پیشگیری از جرم آلودگی هوا، جلب مشارکت مردمی در این نهاد و تشکل ها و ایجاد زمینه مداخله سمن ها در فرآیند دادرسیهای حقوقی و کیفری از جمله تاثیرات پیشگیرانهی سمنها در کاهش جرائم زیست‌محیطی است.
بیشتر بخوانید: |
نتایج تحقیقات نشان میدهد که زمینه مناسب برای راه اندازی تشکل های مردمی حفاظت از منابع طبیعی در جامعه وجود دارد، بسیاری نقش تشکل های مردمی حفاظت از منابع طبیعی را مثبت ارزیابی کرده و خواستار تاسیس و راه اندازی چنین تشکل هایی می باشد.
اکثر افراد نقش تشکل های مردمی حفاظت از منابع طبیعی را مثبت ارزیابی کرده و خواستار تاسیس و راه اندازی چنین تشکلهایی می‌باشند. با ایجاد این تشکلها می توان روحیه مشارکت پذیری جامعه را در امر حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست افزایش داده و به توان حمایت و حفاظت از منابع را با اضافه شدن پتانسیل مردمی افزود. در قسمت پیشنهادات بر لزوم ایجاد تشکل های مردمی، ترویج و تبلیغ تشکل های مردمی، رفع مشکلات اداری و مالی پیش روی تشکل های مردمی، برگزاری کارگاه های آموزشی برای موسسین و کارمندان تشکل های مردمی، الگو سازی مناسب برای تشکل های مردمی و.... پرداخته شدهاست.
توسعه کارآفرینی در حوزه محیط‌زیست
همچنین باید به مشارکت مردمی در توسعه کارآفرینی در حوزه محیط‌زیست و ممانعت از گسترش مواد مخدر به جهت آسیب به محیط‌زیست نیز پرداخت. به تازگی عوامل کاهندهی مصرف مواد مخدر با رویکرد حفظ محیط‌زیست و آموزش از طریق سمنها اهمیت یافتهاست. مشارکت مردمی در توسعه کارآفرینی در حوزه محیط زیست و ممانعت از گسترش مواد مخدر نقش کلیدی دارد. روش در پژوهش روش کیفی است و برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته در جامعه آماری شامل متخصصان، خبرنگاران و مدیران سمنها استفاده شدهاست. هدف در تحقیق شناسایی عوامل سازمانی اثرگذار بر آموزش کارآفرینی برای سازمان‌های مردم نهاد فعال در حوزه اعتیاد و محیط‌زیست میباشد.
یکی از مهمترین مشکلات و موانع موجود در عرصه آموزش کارآفرینی در حوزه محیط‌زیست در ایران، نبود آگاهی و اطلاعات در میان تمامی لایههای اجتماع است. باتوجه به اهمیت سازمان‌های مردم نهاد در مسائل زیست محیطی و اعتیاد و همچنین شکاف نظری دانشی در این زمینه که نگاه خاص به توسعه پایدار نیز داشتهباشد، لزوم ارائه آموزش های هدفمند کاملا احساس میگردد. نتایج تحقیق مبین آن است که شیوههای مناسب آموزش در سازمان‌های مردم نهاد نیز به عنوان عوامل سازمانی اثربخش در آموزش کارآفرینی در سمنهای حوزه اعتیاد و محیط زیست باید مورد توجه قرار گیرد.
منابع:
بیرجندی فخرآبادی، محمد، لاریجانی، مریم و شبیری، محمد (1397)، شناسایی عوامل سازمانی اثرگذار بر آموزش کارآفرینی برای سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه اعتیاد و محیط‌زیست، نشریه اعتیاد پژوهی، شماره45: 281-295
حجازی، یوسف، کرمی دارابخانی، رویا، حسینی، سیدمحمود و رضایی، عبدالمطلب (1396)، بررسی عوامل موثر بر رفتار زیست محیطی اعضای سازمان‌های مردم نهاد زیست محیطی استان تهران، نشریه محیط شناسی، دوره43: 17-30
حسینی، محسن (1382)، امکان سنجی ایجاد سازمان‌های غیردولتی حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی، محیط شناسی (مجموعه پژوهشهای محیط زیست)، شماره 31: 105- 114
داوودی گرمارودی، هما، گلدوزیان، ایرج و طلوعی مقدم، احمد (1398)، نقش سازمان‌های مردم‌نهاد ملی و بین‌المللی در پیشگیری از جرائم محیط زیستی، فصلنامه علمی محیط‌زیست و توسعه فرابخشی، شماره 68: 11-28
22 فروردین 1402
ارسال نظر