از آنجا که خیریه‌ها همچنان با چالش‌های سختی روبرو هستند، هدف مطالعه حاضر کمک به خیریه‌ها برای شناخت موانع اصلی صنعت به طور کل و همچنین شناسایی فرصت‌ها و راهکارهای احتمالی است که بسیاری از خیریه‌ها در حال حاضر از آن بی‌اطلاع هستند.

در بازار خیریه به شدت رقابتی لازم است تا خیریه‌ها خود را با طرح‌های استراتژیک پیشرفته، شناخت دقیقی از خیّران امروزی و دانش عمیق درباره ابزارهای دیجیتال موجود در بازار، تجهیز کنند.

خبرنامه «NonProfit PRO» در ژانویه 2021 متن یک نظرسنجی آنلاین را برای رهبران خیریه‌ها ارسال کرد تا روندها، فرصت‌ها و چالش‌های اصلی پیش روی این رهبران را شناسایی کند. طی یک دوره چهار هفته‌ای، 503 نفر این نظرسنجی را تکمیل کردند. که در ادامه با یافته‌های این گزارش آشنا می‌شویم.

فعالیت‌ها و یافته‌های خبرنامه

خبرنامه الکترونیکی «NonProfit PRO» مفتخر است که چهارمین مطالعه سالانه رهبری در خیریه‌ها را تقدیم نگاه مخاطبان می‌کند.

از سال 2018 تیم این خبرنامه سخت کوشیده است تا داده‌های عینی درباره روندها، فرصت‌ها و چالش‌هایی که تیم‌های رهبری خیریه پیوسته با آن مواجه هستند را منتشر کند. همچون سال‌های گذشته، مطالعه جدید با عنوان «تأثیرگذاری رهبری خیریه‌ها در سال 2021» اطلاعاتی را پیرامون چالش‌های سازمانی، استراتژی جمع‌آوری کمک‌های مالی، استراتژی جلب مشارکت خیّران و روندهای فناوری آشکار خواهد کرد.

رهبران خیریه در حالی که همچنان با چالش‌های جاری مربوط به جمع‌آوری کمک‌های مالی در بازار به شدت رقابتی مواجه هستند، با چالش‌های درونی زیر نیز مواجه‌اند:

  •  جذب و حفظ کارکنان مستعد
  • تشکیل یک هیئت مدیره تأثیرگذار برای کمک به پیشتازی خود
  •  سرمایه‌گذاری در زمینه ابزارهای مناسب در فضای رو به رشد فناوری 

 به علاوه آنها گرفتار یک سال بسیار دشوار شده‌اند که طی آن همه‌گیری کووید 19 نیاز به سرمایه بیشتر را ایجاد کرده، نحوه عملکرد سنتی سازمان‌ها را تغییر داده و لزوم راهکارهای بیشتر و بهتر فناوری را افزایش داده است.

همانطور که در مطالعات گذشته متوجه شدیم، خیریه‌ها همچنان با فقدان منابع کافی دست و پنجه نرم می‌کنند و هنوز برنامه‌ریزی استراتژیک را در اولویت کارهای خود قرار نداده‌اند. 

 مطالعه سال جاری نشان داد که خیریه‌ها به جای حفظ خیّران ارزشمندی که قبلاً در چنته داشته‌اند، بیش از حد بر جذب خیّران جدید تمرکز کرده‌اند و لازم است که درباره استراتژی دیجیتال و نحوه استفاده مؤثر از فناوری برای کسب نتایج بهینه بیش از پیش بیاموزند.

نتایج مطالعات NonProfit PRO

طی نظرسنجی انجام شده در سال 2021 از رهبران خیریه‌ها، نتایج زیر حاصل شده است:

1. کمبود منابع، اما وضعیت رو به رشد

  • 40٪ از خیریه‌ها گزارش می‌دهند که کمبود منابع یک چالش اصلی پیش روی آنهاست. هرچند این رقم قابل توجهی است، اما نسبت به سال گذشته (47٪) بهبود یافته است.
  • ·55٪ از خیریه‌ها با مشکل پرداخت «پاداش رقابتی» به کارکنان خود روبرو هستند. هرچند این رقم قابل توجهی است، اما نسبت به سال قبل (60٪) بهبود یافته است.
  • ·50٪ از خیریه‌ها معتقدند که دریافت کمک‌های اهدایی (donations) بیشتر منبع اصلی مورد نیاز آنهاست.
  • ·64٪ از خیریه‌ها خواهان سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید هستند، اما از لحاظ بودجه در مضیقه قرار دارند.

2. عدم تلاش کافی خیریه‌ها برای تدوین طرح‌های استراتژیک 

  • 53٪ خیریه‌ها از تدوین طرح‌های استراتژیک جامع در رابطه با ابتکارات جمع‌آوری کمک‌های مالی (fundraising) در ابتدای هر سال مالی خودداری می‌کنند. این آمار هیچ تفاوتی نسبت به سال گذشته (53٪) نکرده است.
  • ·55٪ خیریه‌ها از تدوین استراتژی جلب مشارکت خیّران در ابتدای هر سال مالی خودداری می‌کنند. هرچند این رقم قابل توجهی است، اما نسبت به سال گذشته (59٪) بهبود یافته است.

3. نیاز به جمع‌آوری کمک‌های مالی رابطه‌ای و حرکت به سمت کمک‌های مستمر و طرح‌های ماهانه

  • 41٪ از خیریه‌ها معتقدند که بزرگ‌ترین چالش آنها جذب خیّران است، در حالی که 10 درصد بر این باورند که بزرگ‌ترین چالش، حفظ خیّران خواهد بود. تنها 21٪ از خیریه‌ها عقیده دارند که کمک‌های مستمر ماهانه بهترین استراتژی جمع‌آوری کمک برای تولید درآمد است.
  • تنها 21٪ از خیریه‌ها مشارکت خیّران را در طرح‌های کمک ماهانه جلب کرده‌اند.
  • تنها 16٪ از خیریه‌ها در سال 2021 افزایش هدایای مستمر و تکرارشونده (recurring gifts) را در اولویت قرار داده‌اند.

برای مطالعه :

اهمیت جلب مشارکت نیکوکاران در خیریه‌ها

4. نیاز به کسب اطلاعات فناوری و استراتژی دیجیتال در خیریه‌ها 

  • در رابطه با جستجو برای یک فناوری جدید جهت سرمایه‌گذاری در آن، 25٪ احساس می‌کنند که از حجم زیاد راهکارهای فناوری موجود سردرگم شده‌اند، 20٪ در تشخیص نحوه مقایسه یک فناوری با دیگری مشکل دارند و 10٪ نمی‌دانند که از کجا شروع کنند.
  • ·30٪ بر این باورند که بزرگ‌ترین چالش در زمینه حرکت به سمت اقدامات بیشتر جمع‌آوری کمک آنلاین، ارتباط‌گیری با مخاطبان صحیح و مناسب است.

پیشینه تحقیق درباره رهبران خیریه‌ها

مطالعه امسال نیز همچون مطالعات سال‌های گذشته رهبران خیریه‌ها را هدف قرار داد. این مطالعه به افرادی محدود شد که دارای عنوان شغلی مدیر و بالاتر در همه نوع سازمان‌های کوچک، متوسط و بزرگ هستند.

50 درصد از پاسخ‌دهندگان این مطالعه دارای سمت اجرایی مدیرعامل، مدیر اجرایی یا رئیس هستند و 12 درصد نیز مدیران ارشد توسعه محسوب می‌شوند.


در بین پاسخ‌دهندگان نظرسنجی، 78٪ مسئول توسعه/ جمع‌آوری کمک‌های مالی، 74٪ مسئول امور اداری، 60٪ مسئول گرنت‌نویسی، 60٪ مسئول مدیریت خیّران و 58٪ مسئول اطلاع‌رسانی به جامعه هستند.

به علاوه خیریه‌ها از تمام زیربخش‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفتند، به این امید که بتوان تنوع خوبی را در بین پاسخ‌دهندگان در همه حوزه‌ها ایجاد کرد (شکل 3). 

بیشترین تعداد پاسخ‌دهندگان از خیریه‌های مربوط به خدمات انسانی (28٪) و پس از آن خیریه‌های آموزش و پرورش/ آموزش عالی (13٪) و خیریه‌های مرتبط با سلامت (11٪) بودند. 14 درصد نیز خیریه خود را در بخش «سایرین» تعریف کردند.

5. کمبود منابع در خیریه‌ها و چالش‌ها

با وجود این که وضعیت خیریه‌ها تا حدی رو به بهبود است؛ اما هنوز هم خیریه‌ها با کمبود منابع دست به گریبان هستند.

  • نیاز مستمر به منابع

خیریه‌ها هر روز با تعدادی چالش روبرو هستند و پس از سال 2020 این چالش‌ها تشدید شده است. از سال 2018 که مطالعات ما پیرامون رهبری خیریه‌ها آغاز شد، کمبود منابع مهم‌ترین چالش خیریه‌ها بوده و هرچند امسال نیز یک معضل مهم برای آنهاست (40٪)، اما دیگر در جایگاه نخست قرار ندارد (شکل 4). به عبارت دیگر این معضل نسبت به سال‌های 2020 (47٪)، 2019 (54٪) و 2018 (62٪) بهبود یافته است

مهم‌ترین چالش امسال، دشواری جذب خیّران (41٪) و پس از آن کمبود منابع (40٪)، عدم آگاهی خیّران نسبت به خیریه (28٪) و دشواری پرورش خیّران (25٪) است.

 توجه به این نکته مهم است که کمبود منابع دیگر چالش اصلی سازمان‌های مردم‌نهاد نیست، به ویژه از آنجا که همه‌گیری موانع زیادی را به همراه داشته است. امسال اهمیت موضوعاتی چون همه‌گیری، ناآرامی‌های اجتماعی و انتخابات برای اغلب خیّران باعث شد تا ترغیب آنها به کمک کردن دشوارتر از گذشته شود. 

علاوه بر این پیش‌بینی که خیریه‌ها همچنان با کمبود منابع کافی دست به گریبان خواهند بود، هدف این بود که بدانیم سازمان‌ها از کمبود چه نوع منابعی رنج می‌برند.
این مطالعه دریافت که 69٪ از خیریه‌ها نیازمند پست‌ها و مشاغل، 61٪ محتاج افزایش بودجه بازاریابی، 51٪ به دنبال کسب کمک‌هزینه‌های (grants) بیشتر و 50٪ نیز در پی کمک‌های اهدایی (donations) بالاتر هستند (شکل 5).

پس از شناسایی چالش‌های اصلی (جذب خیّران، کمبود منابع و پرورش خیّران) که خیریه‌ها با آن دست به گریبان هستند، در پی کشف این موضوع بودیم که خیریه‌ها از چه روش‌هایی - در صورت وجود - برای مقابله با چالش‌های فوق‌الذکر استفاده کرده‌اند. 

در این میان 56٪ به دنبال اعضای هیئت مدیره توانمند و متعهد بوده‌اند، 45٪ از روش‌های مردمی برای ایجاد آگاهی استفاده کرده‌اند، 39٪ در ابزارها و نرم‌افزارها سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند و 36٪ نیز در مورد فعال‌سازی مجدد، بسیج کردن یا شناسایی مشخصات خیّران مربوطه تحقیق کرده‌اند.

  • چالش‌های توسعه هیئت مدیره

هرچند رهبران خیریه به اهمیت یافتن اعضای جدید هیئت مدیره برای کمک به غلبه بر این چالش‌های کلیدی واقف هستند؛ اما در عین حال با چالش‌های مهمی در این رابطه مواجه‌اند. 

65٪ از خیریه‌ها در پاسخ به سؤالی پیرامون چالش‌های اصلی که بر اثربخشی هیئت مدیره خیریه تأثیر می‌گذارد، اعلام کردند که درگیر اطمینان از مشارکت فعال اعضای هیئت مدیره در فعالیت‌های جمع‌آوری کمک‌های مالی هستند. 

47٪ از حفظ مشارکت اعضای هیئت مدیره به عنوان چالش اصلی خود یاد کردند و 43٪ نیز چالش خود را ایجاد وظایف و انتظارات روشن برای هر عضو هیئت مدیره عنوان کردند. 

اطمینان از اینکه اعضای هیئت مدیره درک روشن و واضحی از وظایف و مسئولیت‌های خود دارند، کماکان یک چالش کلیدی برای خیریه‌هاست؛ اما سؤال اصلی این است که چرا؟ چرا خیریه‌ها همچنان درگیر ایجاد وظایف و انتظارات روشن برای هر عضو هیئت مدیره هستند؟

ما معتقدیم که وقتی یک عضو هیئت مدیره استخدام می‌شود، خیلی از خیریه‌ها فاقد پروسه‌ای هستند که وظایف و مسئولیت‌های اعضای جدید را به طور دقیق تبیین کند و این چالش ما را به سمت سؤال بعدی هدایت می‌کند: 

  • 60٪ از خیریه‌ها، وظایف و مسئولیت‌ها را حین استخدام به صورت رودررو و چهره به چهره بیان می‌کنند که 8٪ نسبت به سال گذشته (52٪) افزایش یافته است.
  •  55٪ این کار را به صورت لفظی و شفاهی در طول جلسه توجیه حضوری انجام می‌دهند 
  •  51٪ نیز با ارائه اسناد و مدارک رسمی در طول جلسه توجیهی به این اقدام دست می‌زنند (شکل 8).

 یافته‌ها نشان می‌دهد که خیلی از خیریه‌ها در امر آموزش صحیح وظایف و مسئولیت‌ها به اعضای هیئت مدیره خود گام برنمی‌دارند.

 انتقال شفاهی وظایف، مسئولیت‌ها و انتظارات همواره مؤثرترین راه ممکن نیست؛ چرا که به اعضاء اسنادی ارائه نمی‌شود که پس از توجیه و آشناسازی مقدماتی بتوانند به آن مراجعه کنند.

  • چگونه هیئت مدیره توانمند داشته باشیم؟

جف جودی (Jeff Jowdy)، عضو هیئت مشاوره تحریریه «NonProfit PRO» و رئیس «Lighthouse Counsel» توصیه می‌کند که ابتدا نقش و عملکرد هیئت مدیره خود را از طریق آیین‌نامه‌های داخلی، شرح وظایف شغلی و سایر اسناد بررسی کنید.

 سپس برنامه معارفه را از آشناسازی اولیه تا کسب منابع مهم نظیر کتابچه راهنمای هیئت مدیره تدوین کنید و وقتی یک عضو هیئت مدیره در نهایت فرآیند آشناسازی و معارفه را پشت سر گذاشت، آموزش و پشتیبانی مستمر را برای آنها فراهم کنید.

 این ضامن حفظ مشارکت استراتژیک اعضاست و به خیریه‌ها کمک می‌کند تا چالش‌های مربوط به مشارکت هیئت مدیره خود را کاهش دهند.

  • چالش‌های مدیریت کارکنان

در رابطه با مدیریت کارکنان:

  •  55٪ از خیریه‌ها ارائه حقوق و پاداش رقابتی به پرسنل را بزرگ‌ترین چالش خود می‌دانند 
  •  54٪ شناسایی کارکنانی که پرکار نیستند 
  •  29٪ استخدام و حفظ کارکنان با کیفیت بالا  از جانب سازمان‌ها

 به عنوان چالش‌های بعدی شناخته شده است (شکل 9). این یافته‌ها مشابه با یافته‌های سال گذشته است (به ترتیب 60، 55 و 36 درصد).

  • نقش کمبود منابع در چالش‌های بررسی شده

این چالش‌های اصلی اغلب از کمبود منابع کافی در خیریه‌ها نشأت می‌گیرد. 

  • خیلی از این خیریه‌ها به دلیل عدم برخورداری از ثبات مالی کافی قادر به ارائه پاداش رقابتی به کارکنان خود نیستند.
  •  این سازمان‌ها همچنین فاقد کارکنان پرکار هستند چونکه تعداد کارکنان‌شان اغلب از حد معمول کمتر است.
  •  به علاوه خیریه‌های فوق در زمینه جذب و حفظ کارکنان با کیفیت بالا مشکل دارند؛ چرا که نمی‌توانند حقوق رقابتی ارائه دهند.
  •  خیریه‌ها برای آنکه بتوانند به مأموریت‌های خود تحقق ببخشند، باید افرادی بااستعداد، نوآور و سخت‌کوش را استخدام و حفظ کنند؛ اما مشکل اینجاست که این کارکنان اگر احساس کنند با وجود کار بیش از حد دستمزد کمی دریافت کرده و مورد تقدیر قرار نمی‌گیرند، اغلب به سازمان دیگری نقل مکان کرده یا از بخش خیریه خارج می‌شوند.

طبق یک مطالعه توسط شرکت «Nonprofit HR» تقریباً 45٪ از کارکنان خیریه اعلام کردند که از سال 2025 به دنبال شغل جدید یا متفاوتی خواهند بود. از این بین، 49٪ عقیده داشتند که خیریه به اندازه کافی پول پرداخت نمی‌کند، 19٪ اظهار داشتند که خیریه‌ها فرصت‌های شغلی درازمدت ارائه نمی‌دهند و 12٪ بر این باور بودند که خیریه‌ها به خوبی اداره نمی‌شوند.

  • تأثیرگذاری همه‌گیری کووید 19 بر خیریه‌ها در سال 2020

سال 2020 همراه با چالش‌های مشابه گذشته بود؛ اما پیامدهای همه‌گیری کووید 19 چالش‌های جدیدی را به بار آورد که خیریه‌ها تاکنون آنها را تجربه نکرده بودند. 

صدور فرامین ملی و ایالتی «در خانه بمانید»، خیریه‌ها را مجبور به لغو، به تعویق انداختن یا تغییر ساختار رویدادهای جمع‌آوری کمک مالی حضوری کرد.

در برهه‌ای که خیریه‌ها مترصد استفاده از راهکارهای جدید فناوری بودند، مجبور شدند تا این تصمیمات را اغلب یک‌شبه و به صورت ناگهانی گرفته و فعالیت‌های خود را 100 درصد مجازی انجام دهند تا از هرگونه تأخیر یا مانع در امر جمع‌آوری کمک‌های مالی جلوگیری کنند.

خیریه‌ها همچنین مجبور شدند برای انطباق با محیط جدید ناشی از همه‌گیری، تصمیمات بزرگی را در مورد تغییرات سازمانی اتخاذ کنند:

  •  48٪ از خیریه‌ها رویدادهای حضوری را به محیط مجازی منتقل کردند،
  •  31٪ همه رویدادهای حضوری خود را لغو کردند،
  •  31٪ برخی از رویدادهای حضوری را لغو کردند،
  •  28٪ برخی رویدادهای حضوری را به محیط مجازی منتقل کردند 
  •  19٪ مجبور به اخراج کارکنان برای جبران ضرر و زیان‌های مالی شدند (شکل 10).

بیشتر بخوانید :

مروری بر نیکوکاری فردی و سازمانی در دوران کرونا

  • خیریه‌ها چه تغییراتی را در جمع‌آوری کمک‌های مالی صورت دادند؟ 

در این راستا، خیریه‌ها مجبور شدند تغییراتی را ایجاد کنند که شامل موارد زیر هستند:

  • 41٪ با افزایش جذب کمک‌های مالی واکنش نشان دادند،
  •  در حالی که 24٪ هیچ تغییری را در استراتژی جمع‌آوری کمک‌های مالی خود ایجاد نکردند 
  •  11٪ نیز از این امر کاستند (شکل 11).

  • تاثیر همه‌گیری کرونا بر خیریه‌ها چقدر بوده است؟

شاید بزرگ‌ترین پرسش ما در مورد همه‌گیری این بود که تا چه حد بر بحث در خیریه‌ها تأثیر گذاشته است:

  •  44٪ از مؤسسات اعلام کردند که در سال جاری دلارهای اهدایی بیشتری نسبت به سال گذشته دریافت کرده‌اند،
  •  در حالی که 35٪ اظهار داشتند که دلارهای اهدایی کمتری دریافت کرده 
  •  21٪ نیز گفتند که تقریباً همان مقدار گذشته را کسب کرده‌اند (شکل 12).

 همانطور که قبلاً عنوان شد، دلیل افزایش کمک‌های اهدایی این است که مردم عموماً به اهداف و انگیزه‌هایی که برای آن اهمیت قائل هستند، کمک می‌کنند. سال 2020 ثابت کرد که مردم چه پول زیادی داشته باشند و چه نه، همچنان در تلاش برای ایجاد تأثیرات مثبت به کمک‌های خود ادامه خواهند داد. این نکته بیش از پیش در گزارش فصل سوم 2020 کارپروژه «Fundraising Effectiveness Project» اثبات شد که کمک‌های اهدایی در سال 2020 حدود 7.6٪ نسبت به سال پیش از آن افزایش یافته است.

این مطلب ادامه دارد ...