معرفی 10 کشور برتر مشارکت‌کننده در 3 حوزه نیکوکاری

امسال همچون سال گذشته نتایج «شاخص جهانی نیکوکاری» (World Giving Index) در بنیاد کمک‌های خیریه (CAF) واقعاً جالب توجه است. اثرات مخرب «کووید 19» بر مؤسسات خیریه در سراسر جهان در صفحات گزارش حاضر به وضوح مشخص است.

خیلی از کشورهایی که در دهه گذشته پای ثابت نیکوکاری جهانی بودند، اکنون نه فقط از لیست 10 کشور برتر؛ بلکه از بین 20 کشور برتر نیز خارج شده‌اند. آیا این بدان معناست که با شیوع همه‌گیری کرونا از سخاوتمندی مردم این کشورها کاسته شده است؟!

چه نتایجی را می‌توان از این واقعیت استنباط کرد و مهم‌‎تر از همه اینکه آیا مؤسسات خیریه باید تأثیر همه‌گیری را بر توان خود جهت کمک به دیگران در سال‌های پیش رو لحاظ کنند؟
تحقیقات داخلی در کشورهای مختلف که بخشی از «ائتلاف جهانی CAF» را تشکیل می‌دهند، نشان می‌دهد که تمایل به بخشندگی کاهش محسوسی نداشته، بلکه فرصت نیکوکاری به دلیل قرنطینه کرونایی مردم و اقتصاد این کشورها از دست رفته است.

این قرنطینه‌ها بدون شک زندگی مردم را نجات داده، اما در عین حال فرصت‌های بی‌شمار بخشندگی و نیکوکاری روزمره را از بین برده است. رویدادهای تحت حمایت مالی، عواید خرده‌فروشی که خیریه‌ها می‌توانند جمع کنند و نیاز به محافظت از اقشار مسن و آسیب‌پذیر که بخش قابل توجهی از داوطلبان را تشکیل می‌دهند، همگی به یک بحران تأمین بودجه ختم می‌شوند که همچنان مؤسسات خیریه و ذی‌نفعان آنها در سراسر جهان را آزار می‌دهد.

با این حال با بررسی فرهنگ‌ بی‌نظیر نیکوکاری در کشورهایی که پاندمی مسیر متفاوتی را پیموده است، به این نتیجه می‌رسیم که همچنان روزنه‌های امید وجود دارد. اهمیت کمک‌های مالی که به ایمان و اعتقادات مذهبی گره خورده است را می‌توان کماکان در اندونزی، تایلند و نقاط دیگر مشاهده کرد.

ما در «بنیاد کمک‌های خیریه» شاهد لحظات بی‌شماری از کمک‌های سخاوتمندانه و باورنکردنی بوده‌ایم، چرا که مشتریان‎‌مان، اعم از افراد و شرکت‌ها، به سرعت به نیازهای فردی واکنش نشان دادند.
وظیفه‌ی ما استفاده از تحقیق حاضر برای آگاه‌سازی و پیشبرد چشم‌اندازمان جهت ارتباط‌ دادن خیّران و مؤسسات خیریه به منظور تسریع پیشرفت اجتماعی در سراسر جهان است.

بررسی آمار و ارقام مشارکت مردم در 3 حوزه نیکوکاری

سه حوزه اصلی برای شرکت در امور خیر و نیکوکاری مطرح است که شامل: کمک به افراد غریبه، اهدای کمک‌های مالی به موسسات خیریه و اختصاص زمان داوطلبانه. در ادامه هر کدام از رفتارهای نیکوکارانه را جداگانه بررسی می‌کنیم.

1. کمک به افراد غریبه

بعد از سال 2009، بیشترین تعداد افرادی که به غریبه‌ها کمک کردند مربوط به سال 2020 است. از بین 10 کشوری که مردم آن بیش از بقیه به افراد غریبه کمک می‌کنند، شش کشور در آفریقا واقع شده‌اند. این امر احتمالاً به دلیل وجود سنت «اوبونتو» در سراسر آفریقاست که مردم براساس این فلسفه زندگی می‌کنند.

اوبونتو را می‌توان به عنوان ظرفیتی در فرهنگ آفریقایی برای ابراز همدردی، رفتار متقابل، احترام، انسانیت و ایجاد و حفظ جوامع با عدالت و مراقبت متقابل توصیف کرد.
کشورهای دیگری که نام آنها در فهرست 10 کشور برتر به چشم می‌خورد، گرجستان، تاجیکستان، عراق و جمهوری دومینیکن هستند، اما ژاپن کشوری است که مردم آن کمترین کمک را به غریبه‌ها داشته‌اند.

نام هنگ کنگ (که از سال 2019 به دلیل نگرانی از افزایش مداخلات چین علیه استقلال و خودمختاری آن دچار ناآرامی‌های زیادی شده است) نیز در 10 تای آخر به چشم می‌خورد، گرچه قبلاً در این معیار رتبه بسیار بالاتری داشته است. لیست کشورهایی که مردم آن کمترین کمک را به غریبه‌ها کرده‌اند، تقریباً تحت اختیار اروپایی‌هاست.

2. کمک مالی به مؤسسات خیریه

در سال 2020 از هر ده بزرگسال در سراسر جهان بیش از سه نفر به مؤسسات خیریه کمک مالی کردند. اندونزی، رتبه نخست جهانی را در زمینه اهدای کمک‌های مالی به خود اختصاص داده است که احتمالاً این امر به دلیل وجوهات مذهبی یا زکات در این کشور است (در بخش "رتبه‌بندی کشورها بر اساس شاخص‌ جهانی نیکوکاری (CAF)" مورد بحث قرار گرفت).

میانمار نیز به دلیل بخشندگی شبه‌اجباری که بخشی از شاخه مذهبی «بودیسم تراوادا» را شکل می‌دهد و توسط 90 درصد مردم این کشور انجام می‌شود، بارها در رتبه‌های برتر کمک‌های مالی ظاهر شده است (مصاحبه با مردم میانمار در اواخر سال 2020 و قبل از کودتای اخیر انجام شد).

در همین حال اکثر مردم تایلند نیز پیرو مذهب بودیسم تراوادا هستند که باعث کسب امتیاز بالای این کشور در زمینه اهدای کمک‌های خیریه شده است. انگلیس، ایسلند و هلند کماکان در بین کشورهای برتر قرار دارند، اما این کشورها شاهد کاهش قابل توجه نسبت کمک‌کنندگان مالی بوده‌اند.

ژاپن (با مردم بسیار غنی) و مالی (با مردم بسیار فقیر) کشورهایی هستند که مردم آن کمترین مبالغ را به مؤسسات خیریه کمک کرده‌اند. باورهای مذهبی و فرهنگی مختلف ممکن است در این که چرا مردم یک کشور کمتر از دیگران به امور خیریه کمک می‌کنند، دخیل باشد.

با این حال اکثر کشورهای حاضر در 10 تای آخر، عملاً جزو کشورهای با درآمد پایین یا متوسط هستند، حتی اگر کشوری مثل گابن دارای سرانه تولید ناخالص داخلی بالا باشد.

3. اختصاص زمان به فعالیت‌های داوطلبانه

در سراسر جهان تقریباً یک پنجم از کل بزرگسالان داوطلب می‌شوند. از سال 2018، نرخ جهانی داوطلب شدن اندکی کمتر از سال‌های پیش از آن بوده است، اما به رغم موانعی که همه‌گیری کرونا برای بسیاری از فعالیت‌های داوطلبانه ایجاد کرد، در سال 2020 تقریباً یک پنجم از کل بزرگسالان سراسر جهان، داوطلب امور خیریه شدند.

در حال حاضر اندونزی بالاترین سطح داوطلبی را دارد که نشانه‌ی شور و شوق مردم این کشور برای انجام آیین‌های قومی، مذهبی کمک‌رسانی به ویژه در مواقع اضطراری است. تاجیکستان و کنیا نیز در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. مردم تاجیکستان اغلب کارهای جمعی را در قالب سنت «سابوتنیک» (Subbotniks) انجام می‌دهند. 

در طرف مقابل، اردن در سال 2020 با مشارکت فقط 5 درصد از جمعیت بزرگسال خود، کمترین نرخ مشارکت داوطلبانه را در اختیار گرفت، اما چین که قبلاً طی یک دوره 10 ساله (2009 تا 2019)، در رتبه آخر میزان مشارکت‌های داوطلبانه قرار داشت (رتبه 125)، اکنون به رتبه 73 صعود کرده است.
همچنین چین که قبلاً در بین کم‌ امتیازترین کشورها از منظر رفتارهای نیکوکارانه قرار داشت، اکنون دیگر در هیچ یک از فهرست‌های 10 کشور آخر (Bottom 10) حضور ندارد.

نحوه بررسی میزان مشارکت مردم در امور خیریه

شاخص جهانی نیکوکاری مؤسسه CAF براساس داده‌های نظرسنجی جهانی مؤسسه گالوپ (Gallup)؛ یک پروژه تحقیقاتی که سال 2020 در 114 کشور انجام شد؛ است. این کشورها در مجموع بیش از 90 درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. سؤالات این نظرسنجی پیرامون جنبه‌های مختلف زندگی امروزی از جمله رفتار نیکوکارانه بود.

کشورهای تحت نظرسنجی و سؤالاتی که در هر منطقه پرسیده می‌شود، سال به سال متفاوت است و توسط گالوپ تعیین می‌شود. جزئیات بیشتر در خصوص روش تحقیق گالوپ را می‌توان در فضای آنلاین مشاهده کرد.  در اکثر کشورهای تحت بررسی، هزار پرسشنامه توسط نمونه‌ای از افراد ساکن در سراسر کشور تکمیل شد. منطقه تحت پوشش نظرسنجی شامل کل مساحت کشور از جمله مناطق روستایی آن بود.

کل جمعیت غیرنظامی و غیرنهادیِ 15 ساله و بالاتر در کل کشور، چارچوب نمونه‌گیری را تشکیل دادند. در برخی کشورهای وسیع‌تر، نمونه‌های بزرگ‌تر جمع‎‌آوری شدند، در حالی که در تعداد کمی از کشورها، نظرسنجی بین 500 تا هزار نفر را پوشش داد. این نظرسنجی در موارد محدودی از جمله مواقعی که:

• ایمنی کارکنان مصاحبه‌کننده در معرض خطر هستند، 
• جزایر کم‌جمعیت در برخی کشورها،
•  مناطقی که مصاحبه‌کنندگان فقط با پای پیاده، حیوانات یا قایق‎‌های کوچک بدان دسترسی داشتند،

انجام نشده است. در مجموع بیش از 121 هزار نفر در سال 2020 تحت نظرسنجی گالوپ قرار گرفتند. نمونه‌ها مبتنی بر احتمال هستند و به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، مصاحبه کاملاً از طریق تلفن انجام شده است.
در مارس 2020 همزمان با آغاز همه‌گیری، گالوپ جمع‌آوری داده‌ها را برای ارزیابی ریسک و اجرای طرح‌ها متوقف کرد، اما در می 2020، این مؤسسه، جمع‌آوری داده‌ها را با استفاده از یک روش کاملاً تلفنی از سرگرفت. 

ملاحظات مهمی که هنگام انتقال اطلاعات با مصاحبه تلفنی در نظر گرفته شد، شامل: ایمنی مصاحبه‌کنندگان و پاسخ‌دهندگان، حفظ سطح بالای کیفیت نمونه‌ها و جمع‌آوری باکیفیت داده‌ها بود. در نتایج هر کشور یک حاشیه خطا (میزان خطای نمونه‌گیری تصادفی) وجود دارد که توسط گالوپ در سطح اطمینان 95 درصد (سطح اطمینان از اینکه نتایج بازتاب واقعی کل جمعیت می‌باشد) محاسبه شده است. 

حداکثر حاشیه خطا با فرض 50 درصد و با در نظر گرفتن اثر طراحی محاسبه می شود. شایان ذکر است که در سال 2018، گالوپ تغییرات اساسی را در مکان مجموعه آیتم‌های مربوط به کمک‌های خیریه در پرسشنامه نظرسنجی جهانی خود؛ در کشورهایی که مصاحبه از طریق تلفنی انجام می‌شد، به عمل آورد. 

در آن هنگام مشخص نبود که آیا این تغییرات، تأثیری در نتایج داشته است یا خیر. بنیاد CAF به دقت روندهای جاری را برای تشخیص چنین تأثیراتی زیر نظر دارد. در نتیجه ما یافته‌های هر کشور را از نظرسنجی صورت‌ گرفته در سال 2018، منتشر نکرده‌ایم.

نحوه رتبه‎‌بندی شاخص جهانی نیکوکاری CAF

درصدهای به نمایش‌درآمده برای شاخص، همگی به نزدیک‌ترین عدد صحیح یا یک رقم اعشاری گرد شده‌اند، اما تجزیه و تحلیل صورت‌ گرفته توسط CAF از درصدهای امتیازی محاسبه‌ شده تا دو رقم اعشار استفاده می‌کند. 

به دلیل گرد شدن ارقام، مواردی در رتبه‌بندی کشورها وجود دارد که به نظر می‌رسد دو یا چند کشور دارای درصد یکسانی هستند، اما در مکان مشابهی قرار نگرفته‌اند. این به دلیل وجود اختلاف اندک در اعداد تا دو رقم اعشار است.

کشورهای تحت نظرسنجی

شبکه بین‌المللی CAF

منبع: CAF WORLD GIVING INDEX 2021