سیزده فروردین یا همان «سیزده بدر» روز طبیعت نام‌گذاری شده است. در این روز ما ایرانیان تلاش می‌کنیم تا در طبیعت همراه با خانواده از بهار لذت ببریم. متأسفانه در طول این سال‌ها، سیزده بدر به جای آن‌که روز طبیعت باشد؛ روز دشمنی با طبیعت بوده است. بسیاری از افراد با گشت و گذار در طبیعت به شیوه نامناسب به آن آسیب می‌رسانند. برخی از افراد زباله‌های خود را در طبیعت رها می‌کنند، برخی دیگر آتش روشن می‌کنند، بعضی گل‌ها شکوفه‌های بهاری را از شاخه جدا می‌کنند و رفتارهای آسیب‌زایی از این دست که متأسفانه محیط‌زیست ما را در معرض خطر قرار می‌دهد.
شاید برایتان عجیب باشد که نیکوکاری، خیرخواهی و بشردوستی با حفظ طبیعت گره خورده است و این موضوع می‌تواند در رسم چندین ساله ما یعنی سیزده بدر بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد. حال اگر برایتان سوال است که چطور همراه با تفریح و گردش در طبیعت می‌توانیم کار خیر انجام دهیم، در ادامه با ما همراه باشید.
اشکال نیکوکاری در روز طبیعت
نیکوکاری در روز طبیعت می‌تواند به شکل‌های مختلفی انجام شود، از جمله:
- جمع آوری زباله‌های پلاستیکی و غیر قابل تجزیه در طبیعت و ساحل‌ها
- کاشت درخت و گل در فضاهای سبز شهری
- حمایت مالی از پروژه‌های مرتبط با محیط زیست و حفاظت از حیات وحش
- اطلاع رسانی درباره مسائل مرتبط با محیط زیست و توسعه پایدار
- تذکر به افرادی که در طبیعت آسیب می‌رسانند.
- آب دادن به گل‌ها، گیاهان و درختان
- غذا دادن به پرندگان
- روشن نکردن آتش و رها کردن آن در طبیعت
- جمع‌آوری فیلتر سیگارهای رها شده در طبیعت
- استفاده نکردن از ظروغ یکبار مصرف برای ناهار سیزده بدر
انجام این اقدامات نه تنها به بهبود و حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه می‌تواند برای فردی که این کارها را انجام می‌دهد، احساس رضایت و خوشبختی به ارمغان آورد. از این رو، نیکوکاری در روز طبیعت می‌تواند به عنوان یک فرصت برای بهبود سلامت روان و افزایش رضایتمندی فردی در نظر گرفته شود.
آلودگی محیط‌زیست، زنگ خطر جهانی
با توجه به آمارها و اطلاعات منتشر شده، وضعیت محیط زیست در جهان نگران‌کننده است. در سطح جهان، دمای هوا به طور میانگین بیشتر شده، یخچال‌های قطبی در حال ذوب شدن هستند، سطح آب دریا در حال افزایش و اعتیاد به سوخت‌های فسیلی همچنان ادامه دارد.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، هر سال حدود 7 میلیون نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. همچنین، بر اساس اعلام سازمان ملل متحد، حدود 1 میلیون گونه حیوان و گیاه به خطر انقراض در معرض خطر قرار دارند و این تعداد هر سال در حال افزایش است.
همچنین، طبق گزارش سازمان محیط زیست جهانی، درصد بسیار ک‌می‌از منابع آب شیرین جهان برای مصارف انسانی قابل دسترس است و در برخی مناطق، کمبود آب به شدت احساس می‌شود. همچنین، آلودگی آب و خاک در برخی مناطق جهان به حدی است که برای حفظ سلامت انسان و حیات وحش، بسیاری از اقدامات اضطراری مورد نیاز است.
بر اساس گزارش سالانه مجمع ملل در سال 2020، بیش از 25 درصد از تعداد گونه‌های جانوری و گیاهی در جهان با خطر انقراض روبرو هستند. همچنین، متوسط دما در سطح جهان به طور مستمر در حال افزایش است و در سال 2019 به 1.1 درجه سانتیگراد نسبت به دمای پیش از صنعتی افزایش یافته است.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانیدر سال 2018، بیش از 90 درصد از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که دسترسی به هوای تمیز ندارند و در نتیجه با عوارض بلایای طبیعی مانند آلودگی هوا، آب و خاک، بیماری و مرگ مواجه هستند.
شرایط آلودگی زیست محیطی در جهان به شدت مشکل ساز است. آمارها نشان می‌دهد که این مشکل با سرعت رشد می‌کند و تاثیرات منفی بر سلامت افراد و محیط زیست دارد. برخی از آمارهای مهم در این زمینه عبارتند از:
- در سال 2018، ۹ میلیون نفر در سراسر جهان به علت آلودگی هوا درگذشتند (منبع: سازمان بهداشت جهانی).
- تخریب جنگل‌ها در جهان باعث از بین رفتن حدود ۳۵۰ میلیون هکتار از منابع جنگلی در جهان شده است. این تخریب جنگل‌ها برای کاهش آلودگی هوا و کاهش اثرات تغییرات اقلی‌می‌بسیار مهم است (منبع: سازمان جهانی بهداشت حوزه‌ای).
- در سال 2018، تقریبا ۹۰ درصد از جمعیت جهان در مناطقی با کیفیت هوای ناسالم زندگی می‌کردند. این شامل ۳ میلیارد نفر است (منبع: سازمان بهداشت جهانی).
- تخریب زیستگاه‌های طبیعی در جهان باعث از بین رفتن حدود ۱۰۰۰ گونه حیات وحش شده است (منبع: سازمان حفاظت از محیط زیست).
این آمارها نشان می‌دهد که شرایط آلودگی زیست محیطی در جهان جدی است و نیاز به اقدامات جدی برای حفاظت از محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی افراد وجود دارد.
از طرفی، تحقیقات نشان می‌دهد که نیکوکاری در حفاظت از محیط زیست می‌تواند نقش مه‌می‌داشته باشد. برای مثال، آمارها نشان می‌دهد که افرادی که به صورت داوطلبانه در فعالیت‌های مرتبط با حفاظت از محیط زیست شرکت می‌کنند، به طور میانگین بیشتر در حفاظت از محیط زیست شخصی خود نیز مشارکت می‌کنند.
همچنین، شرکت در فعالیت‌های مرتبط با حفاظت از محیط زیست باعث افزایش احساس ارتباط با طبیعت و ارزش‌گذاری به آن می‌شود که در نتیجه به بهبود سلامت روان کمک می‌کند. به طور کلی، نیکوکاری در حفاظت از محیط زیست نه تنها به بهبود وضعیت محیط زیست کمک می‌کند، بلکه به بهبود سلامت روان و روابط اجتماعی نیز کمک می‌کند.
خیرخواهی و حفاظت از محیط‌زیست
ارتباط بین خیرخواهی و حفظ محیط زیست به عنوان یک موضوع مورد بحث در علوم محیطی به شدت مورد توجه قرار گرفته است. این رابطه به دلیل دو دلیل مهم پیش آمده است.اولین دلیل، بر این اساس است که عمل خیرخواهانه می‌تواند به عنوان یک فرایند ترویجی برای حفظ محیط زیست باشد.
برای مثال، کمک به پاکسازی زباله‌ها و حمل و نقل پایدار می‌تواند به کاهش آلودگی هوا و آب کمک کند.دومین دلیل، این است که عمل خیرخواهانه می‌تواند افراد را به افزایش حساسیت به محیط زیست ترغیب کند. برای مثال، شرکت در برنامه‌های خیریه مرتبط با محیط زیست می‌تواند باعث شود که افراد بیشتر با مشکلات محیط زیستی آشنا شوند و به سمت حفظ محیط زیست عمل کنند.
آمار نیز نشان می‌دهد که وجود رابطه بین خیرخواهی و حفظ محیط زیست قابل توجه است. برای مثال، در یک تحقیق انجام شده در سال 2017 در آمریکا، افرادی که بیشتر به برنامه‌های خیریه مرتبط با محیط زیست شرکت کردند، بیشتر به حفظ محیط زیست علاقه مند بودند و به شیوه‌های پایدارتری برای زندگی فکر می‌کردند.بنابراین، با توجه به روابطی که بین خیرخواهی و حفظ محیط زیست وجود دارد، انجام فعالیت‌های خیریه مرتبط با محیط زیست، می‌تواند به بهبود وضعیت محیط زیست کمک کند.
در روز طبیعت نیکوکار باشیم!
به‌مناسبت روز طبیعت، به 9 «باید» حفظ طبیعت توجه کنیم:
- باید تلاش کنیم در زندگی روزمره‌مان از منابع طبیعی کمترین میزان ممکن استفاده را داشته باشیم.
- باید از بسته‌بندی‌های بازیافتی استفاده کرده و سعی کنیم مقدار زباله تولیدی خود را کاهش دهیم.
- باید در محل کار و مدرسه از چاپ کاغذ کمتر استفاده کنیم و از چاپ دو رویی پشتیبانی کنیم.
- باید کود و سموم شیمیایی را به طور صحیح دور بیندازیم و از کودهای آلی و روش‌های طبیعی برای کشت و کار استفاده کنیم.
- باید با طبیعت همراه شویم، آن را بشناسیم و در معرض آن باشیم، چه در فضای سبز شهری و چه در مکان‌های بیابانی.
- باید خودروهای کم مصرف و تمیز رانندگی کنیم و از حمل و نقل عمو‌می‌و دوچرخه سواری استفاده کنیم.
- باید در خانه با دقت به برق و گاز مصرفی خود نگاه داشته و از روش‌های صحیح سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها استفاده کنیم.
- باید با شناخت هوا و آلودگی هوا، از طریق استفاده از فیلترها، درختان و محافظت از مناطق سبز، سطح آلودگی هوا را کاهش دهیم.
- باید در فضای باز، مانند پارک‌ها و مناطق حفاظت شده، به زیبایی‌های طبیعت توجه کرده و آنها را محافظت کنیم.
به‌مناسبت روز طبیعت، به 9 «نباید» حفظ طبیعت توجه کنیم:
- نباید زباله را در طبیعت رها کنیم، بلکه باید آنها را در جاهای مناسب دور بیندازیم و محیط زیست را از آلودگی‌های احتمالی محافظت کنیم.
- نباید گیاهان و حیوانات وحشی را شکار کنیم و بدون مجوز از مسئولان مربوطه، به شکار آنها بپردازیم.
- نباید با تخریب منابع طبیعی، به دست آوردن سود خود را بالاتر از حفظ محیط زیست بگذاریم.
- نباید با تخریب مراتع، آب و هوای منطقه را تحت تاثیر قرار دهیم و منابع طبیعی را از بین ببریم.
- نباید به کشت و کار بی رویه و ناقص، منابع آب و خاک را به خطر اندازیم و زمین‌ها را به کویر تبدیل کنیم.
- نباید به صورت بی‌رویه و بی‌ملاحظه به احداث سد و تغییر جریانات آبی و همچنین بهره برداری از منابع آبی و طبیعی روی بیاوریم و زیستگاه‌های حیات وحش را تخریب کنیم.
- نباید به دلیل سودجویی، به انحراف از اصول حفظ محیط زیست، از پایداری محیط زیست خود و جامعه‌مان به خطر بیافتیم.
- نباید با بی‌توجهی به آلودگی هوا، آلودگی آب، تخریب منابع طبیعی، آلودگی‌های ناشی از صنایع و ... به خطر سلامتی ما و جامعه‌مان بیافتیم.
- نباید حفره‌های طبیعت را مخدوش کرد: در پارک‌ها و جنگل‌ها، باید از خودداری از حفره‌های طبیعتی مانند چاه، پرشینگ، یا بالا رفتن روی صخره‌های بلند خودداری کنید. این عمل، نه تنها می‌تواند به صدمه‌های جدی برای شما، بلکه به طبیعت نیز برساند.
سخن پایانی
روز طبیعت می‌تواند در کنار خوش‌گذرانی و تفریح به روز آشتی ما با طبیهت تبدیل شود، سیزده فروردین و آیین تاریخی وقت‌گذرانی این روز در طبیعت بهار می‌تواند زمان مناسبی برای نیکوکاری ما در حق محیط‌زیست و خودمان باشد. باید همیشه به یاد داشته باشیم که وظیفه ما علاوه بر حفظ آیین‌ها و رسوم باستانی‌مان برای نسل‌های آینده، حفظ محیط‌زیستی است که از آنها برای ما به جا مانده است. امید است تا سیزده فروردین امسال بتواند با انجام کارهایی که در مقاله ذکر شده است، شادی را برای خودمان و طبیعت که ارزنده‌ترین داشته ماست، به ارمغان بیاورد.
در صورت علاقه‌مندی به مطالعه مقالات و مطالب بیشتر در حوزه محیط‌زیست می‌توانید لینک‌های زیر را از اطلس خیر ایران دنبال کنید.
بیشتر بخوانید:
ارسال نظر