مقاله پیش رو، به بیان دستورالعمل‌های پایش برداشتی بیرونی از خیریه‌های کشور و ارائه روش اجرای این دستورها در گام‌های مختلف می‌پردازد. در واقع هدف از دستورالعمل پایش برداشتی، تعیین یک رویکرد مدون و یکپارچه برای پایش حاصل از برداشت بیرونی از خیریه‌های کشور است. همچنین دامنه کاربرد این دستورالعمل، پایش کلیه مؤسسات و سازمان‌های خیریه است. در ادامه دستورالعمل این پایش برداشتی در 9 گام مهم مطرح می‌شود.
پیشنهاد مطالعه:
روش اجرای دستورالعمل پایش برداشتی
گام اول: شناسایی و ارزیابی خیریه
خیریه‌ها از طریق بانک اطلاعاتی اطلس خیر ایران و پس از طی فرایند صحت‌سنجی وارد مرحله پایش برداشتی می‌شوند. پایش برداشتی خیریه بر اساس چک‌لیست پایش برداشتی و مطابق با شواهدی صورت می‌پذیرد که از اطلاعات ارائه شده توسط خیریه در سایت، پورتال و یا زیرپورتال خیریه استخراج می‌شود. همچنین هر یک از سؤالات چک‌لیست دارای امتیازی بوده که ارزیاب پس از ثبت شواهد، اقدام به امتیازدهی می‌کند.
گام دوم: کانال‌های ارتباطی
خیریه‌ها باید کانال‌های ارتباطی خود را به‌صورت شفافی تعیین و معرفی نمایند. معیارهای کانال‌های ارتباطی به‌این ترتیب است: دارابودن نشانی پستی دقیق، کد پستی ده‌رقمی، ثبت کروکی یا نقشه نشانی خیریه و معرفی نشانی سایت اینترنتی خیریه که بخشی از نام خیریه را شامل شود، معرفی نشانی پست الکترونیکی که بخشی از نام خیریه را شامل شود، معرفی تلفن تماس و تأیید تلفن توسط ارزیاب، معرفی شبکه اجتماعی و تأیید توسط ارزیاب.
گام سوم: ثبت قانونی
در قدم بعدی خیریه‌ای که تحت عنوان یک شخصیت حقوقی ثبت شده و در حال فعالیت است، پاسخگویی بیشتری داشته و برداشت مطلوب‌تری ایجاد کرده است، مطابق جدول زیر ارزیابی می‌شود:
(جدول 1: معیار ثبت قانونی)
گام چهارم: معرفی هیئت‌امنا/هیئت‌مدیره و مدیران
اولین گام در جلوگیری از تضاد منافع، معرفی اعضای هیئت‌مدیره/هیئت‌امنا خیریه و همچنین مدیران خیریه با ذکر سمت است.
گام پنجم: اطلاع‌رسانی
خیریه فعال، باید شرحی از فعالیت خود را به مردم اطلاع‌رسانی کند. در واقع معیار اطلاع‌رسانی تعداد اخبار است و با ارائه حداقل یک خبر در ماه، کل امتیاز ماه کسب می‌شود و امتیاز هر ماه برابر با تقسیم عدد 15 بر تعداد ماه‌های دوره ارزیابی است و حداکثر 15 امتیاز برای هر دوره ارزیابی در نظر گرفته می‌شود.
گام ششم: تأمین منابع
خیریه باید کانال‌های تأمین منابع مالی و همچنین نیروی داوطلبی را به‌صورت شفاف تعیین کند. معیار تأمین منابع، وجود درگاه پرداخت اینترنتی فعال، دارا بودن نماد اعتماد الکترونیکی که تاریخ اعتبار آن نگذشته باشد، معرفی شماره حساب به نام مؤسسه، معرفی شماره کارت بانکی به نام مؤسسه، معرفی شماره شبا به نام مؤسسه (شامل 24 عدد پس از حروف IR) و وضعیت جذب نیروی داوطلب در قالب خط‌مشی، فرایند، دستورالعمل و یا هر قالب عملیاتی دیگر مشخص شده باشد. امتیاز بنا بر جامعیت رویکرد و نظر ارزیاب تخصیص می‌یابد.
گام هفتم: گزارش شفافیت
خیریه باید در حوزه مالی، عملکرد و نیز تأمین مالی و کمک‌های داوطلبانه گزارش‌های شفاف خود را در دسترس عموم قرار دهد. معیار شفافیت گزارش‌ها: انتشار صورت‌حساب مالی حسابرسی شده، انتشار گزارش تأمین مالی،انتشار گزارش عملکرد نیروهای داوطلب و انتشار گزارش عملکرد سالیانه است.
گام هشتم؛ رسالت و برنامه‌ها
خیریه باید چشم‌انداز و مأموریت خود را در قالب یک رسالت شفاف تعیین و اعلام، و همچنین برنامه‌های خود -من‌جمله استراتژی و اهداف- را تعیین و ابلاغ کند. معیار رسالت و برنامه‌های خیریه تعیین مأموریت و حوزه‌های فعالیت خیریه به‌صورت شفاف، انتشار برنامه استراتژیک خیریه شامل چشم‌انداز، ارزش‌ها، استراتژی سازمانی، اهداف استراتژیک، خط‌مشی و اهداف نیمه کلان، پروژه‌های استراتژیک، فرایندهای عملیاتی، انتشار دستیابی به اهداف استراتژیک، اهداف نیمه‌کلان، اهداف پروژه‌ها و فرایندها و وضعیت پایش/اندازه‌گیری شاخص‌های ارزیابی است.
پیشنهاد مطالعه:
گام نهایی: امتیاز و ستاره
مجموع کل امتیازات معیارها، عدد 100 است و بر اساس امتیاز کسب شده، ستاره و رنگ‌های زیر به خیریه تعلق می‌گیرد. این ستاره‌ها و رنگ‌های آنها تعیین‌کننده میزان اعتبار خیریه‌ها است.
(جدول 2: موارد تعیین‌کننده میزان اعتبار خیریه‌ها)
گواهی‌نامه نیکوکاری: خیریه‌هایی که حداقل امتیاز 40 را به دست بیاورند، می‌توانند جهت دریافت «گواهی‌نامه نیکوکاری» به‌صورت الکترونیکی یا فیزیکی درخواست کنند. گواهی‌نامه با اعتبار دوساله، با نام، نشانی و حوزه فعالیت خیریه صادر و تحویل ایشان می‌شود.
ارزیابی مجدد خیریه‌ها: همه خیریه‌هایی که در اطلس خیر ایران پایش شده‌اند، بعد از گذشت دو سال مجدداً وارد فرایند ارزیابی می‌شوند. در صورت درخواست مستقیم خیریه برای افزایش امتیاز، امکان ارزیابی مجدد خیریه در بازه زمانی کمتر وجود دارد.
ارسال نظر