تیم اطلس خیر ایران در ادامه پروژه «سیمای نیکوکاری شهر قزوین» با مدیرعامل خیریه شهید حاج قاسم سلیمانی به گفت‌و‌گو پرداخته است.
پیشنهاد ما:
لطفاً معرفی مختصری از خود و فعالیت‌هایتان در این مؤسسه خیریه بیان فرمایید.
به نام خداوند. بنده ابوالفضل حق‌شناس، متولد 1335 و دارای مدرک فوق‌لیسانس؛ از سال 59 وارد سپاه شدم و قبل از آن در کمیته انقلاب اسلامی در قزوین مشغول بودم. از همان سال 59 به منطقه کردستان اعزام شدم. در آنجا عضو شورای فرماندهی بودم و تا سال 73 در شهرهای آذربایجان غربی و کردستان مشغول به خدمت بودم. از سال 73 در قرارگاه ثارالله تهران عضو شورای فرماندهی بودم و از سال 89 بازنشسته شدم؛ ولی تا سال 95 در همان قرارگاه حضور داشتم و سپس به قزوین آمدم. الان هم در جایگاه مدیرعامل مؤسسه خیریه شهید حاج قاسم سلیمانی در قزوین در خدمت شما هستم.
این مؤسسه در خرداد 1401 به‌صورت رسمی تأسیس شد. در واقع از ابتدای امر با توجه به مشکلات معیشتی و اقتصادی‌ای که در زمان کرونا در کشور به وجود آمد و بر اساس فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر تشکيل قرارگاه مواسات در سراسر کشور جهت کمک‌های مؤمنانه، راه‌اندازی شد.
به این ترتیب قرارگاه مواسات هم در استان قزوین به نام حاج قاسم سلیمانی تأسیس شد. فعالیت‌های بسیاری در این مدت صورت گرفت و کمک‌های نقدی قابل‌توجهی جمع‌آوری شد.
پس از مدتی کمک‌رسانی به خانواده‌های نیازمند این سؤال مطرح شد که آیا منظور حضرت آقا از کمک‌های مؤمنانه و تشکیل قرارگاه‌های مواسات تنها تأمین معیشت مردم بوده است؟ این را که بسیاری از خیریه‌های رسمی و غیررسمی انجام می‌دهند و نیازی به تشکیلات جدید ندارد. بنابراین به این نتیجه رسیدیم که نظر حضرت آقا تنها درپی همین کار نبوده است و ما باید کاری غیر از این بکنیم. پس از بحث‌های فراوان در جلسات فشرده تصمیم به تشکيل مؤسسه‌ای که نقش ستادی، پشتیبانی و هدایت همه خیریه‌ها را در سطح استان بر عهده بگیرد، گرفته شد. چون خیریه‌ها تقریباً در تمام استان‌های کشور بدون سازمان‌دهی رسمی و به‌صورت جزیره‌ای کار می‌کنند و همین مسئله باعث می‌شود که خیلی از خانواده‌ها از چند جا کمک بگیرند که موجب هدررفت سرمایه‌های خیرین می‌شود.
در این ساختار خیرین هم خسته می‌شوند، چون می‌بینند علی‌رغم کمک آنها هنوز مراجعه‌کننده وجود دارد و آمار خیریه‌ها در حال افزایش است. بنابراین ما به این نتیجه رسیدیم باید مؤسسه‌ای ایجاد کنیم که هدفش ایجاد هماهنگی و وحدت رویه و پشتیبانی مادی و معنوی از کلیه خیریه‌ها باشد. به این ترتیب ما در ابتدا بررسی کردیم و متوجه شدیم در قزوین حدود 35 مؤسسه ثبت شده و 75 مؤسسه ثبت نشده داریم؛ همچنین تعداد قابل توجهی هم مؤسسات غیررسمی و فعال خانگی در این شهر فعالیت می‌کنند.
ما برای مدیریت و هماهنگی این مؤسسات، قزوین را طبق مناطق شهرداری تقسیم‌بندی و برای هر کدام از این مناطق دو الی سه ناحیه فعال مبتنی بر مسجد ایجاد کردیم. برای هر یک از نواحی خط حدی در یک نقشه مشخص و تحویل آنها گردید.
وظایف نواحی:
۱- برقراری ارتباط با خیریه‌هایی که در محدوده ناحیه خود هستند و ايجاد هماهنگی با آنها.
۲- شناسایی خانواده‌های نیازمندی که در محدوده همان ناحیه و خیریه ساکن باشند و تحت پوشش قرار گیرند.
(جهت جلوگیری از سوء‌استفاده‌های پیش آمده باید تمامی اطلاعات خانواده‌های تحت پوشش در سامانه‌ای که تحويل آنها شده ثبت گردد)
کار دیگری که ما انجام دادیم این بود که نیازهای مختلف خانواده‌ها را شناسایی کرده و سپس به تعداد این نیازها کمیته‌هایی را تشکیل دادیم؛ مثلاً کمیته مسکن، معیشت، بهداشت و درمان، فرهنگی، امور زندانیان، امور بانوان، کمیته کارآفرینی، کمیته حقوقی، کمیته وام، کمیته ازدواج و غیره. درمجموع حدود 14 کمیته تشکیل دادیم.
کمیته بانوان در واقع در همه آن مواردی که مؤسسه در آنها دخالت می‌کند، فعالیت دارد و تقریباً بیشتر کار بررسی و پیگیری امور زنان، خانواده‌های نیازمند و ارجاع به کمیته‌های مربوطه می‌باشد.
کمیته کارآفرینی سه وظیفه اصلی دارد:
1- کاریابی که تا کنون حدود ۲۰۰۰ نفر را به محیط‌های کار معرفی کرده است.
2- ایجاد اشتغال که در حال حاضر ایجاد یک کارگاه خیاطی جهت فعالیت خانم‌های سرپرست خانوار و کمک به گسترش یک کارگاه خیاطی است.
3- پشتیبانی و گسترش مشاغل خانگی ( صنایع دستی)
- پشتیبانی و تأمین مواد اولیه
4- فراهم نمودن امکان تولید در منازل و فراهم نمودن بازار فروش از طریق برگزاری نمایشگاه و فضای مجازی.
- ایجاد تعاونی که در حال حاضر ۴۵۰ عضو دارد و بیش از ۱۵۰ سرپرست خانواده عضو فعال آن هستند. در این خصوص جلساتی را با فرماندار و شهردار محترم و دیگر مسؤلین داشتیم و قول‌هایی هم داده‌اند. فرماندار محترم قول داده که در هر نمایشگاه بین‌المللی، با هر موضوعی که باشد، یک غرفه به محصولات مشاغل خانگی اختصاص داده شود. ما در ارتباط با مشاغل خانگی در راستای سه موضوع فعالیت می‌کنیم: مواد اولیه، ایجاد امکان تولید و بازار فروش. در این زمینه با بانک رسالت و دیگر بانک‌ها هم هماهنگی‌هایی برای کار آفرینان انجام داده‌ایم.
ما کمیته پزشکی هم راه‌اندازی کرده‌ایم. این کمیته توسط تعدادی از خیرین در بیمارستان ولایت اقداماتی را انجام داده‌اند. در این بیمارستان کل هزینه‌های بیماران سرطانی نیازمندی که امکان پرداخت هزینه‌های درمان را ندارند پرداخت می‌شود. یک کارتی هم در داروخانه بیمارستان گذاشته شده که به‌محض تأیید نیازمند بودن خانواده و بدون آگاهی دادن از مبلغ داروها، هزینه داروها از آن پرداخت می‌شود. جهت رفاه همراهان بیمارانی که از مناطق دیگر کشور می‌آیند هم هتلی تجهیز شده که کاملاً رایگان در اختیار این افراد گذاشته شده تا بتوانند بالای سر بیمارشان بمانند. برای این اقامتگاه و یا درواقع هتل هیچ هزینه‌ای بر دوش مؤسسه نبوده؛ هر اتاق به نام یک شهید است و خانواده‌های این شهدا آمده‌اند از این اتاقی که به اسم شهیدشان بوده دیدن کرده‌اند و گفته‌اند اینجا را خودمان تجهیز می‌کنیم.
جهت بحث هماهنگی‌ها هم سامانه‌ای تهیه شده و برای وارد کردن اطلاعات خانواده‌ها در اختیار نواحی و خیریه‌ها قرار گرفته است.
ویژگی این سامانه این است که وقتی کد ملی مددجو را وارد می‌کنند مشخص می‌شود که آیا ایشان از مؤسسه دیگری حمایت می‌شود یا خیر؛ همچنین آدرس و کد پستی‌ها دقیق ثبت می‌شود تا جلوی سوءاستفاده از خدمات گرفته شود. یک ویژگی خوب این سامانه این است که در برابر مشخصات هر خانواده نیازهایش هم تیک زده می‌شود و به این ترتیب نام این خانواده یا در دسترس کمیته مربوطه قرار می‌گیرد و یا به خیریه‌های اختصاصی ارجاع داده می‌شود.
قزوین را برای یک غیربومی، چطور توصیف می‌کنید؟
از قدیم‌الایام به قزوین دار‌المؤمنین گفته می‌شده است. مردم قزوین بسیار مردم دوست داشتنی، با محبت، مهمان‌دوست، خون‌گرم و مذهبی‌اند. روحانیون تراز اولی در این استان بوده و هستند. ازنظر تاریخی هم قدمت آن حداقل پانصد سال است.
مهم‌ترین مسائل امروز استان قزوین را چه می‌بینید؟
به نظر من مهم‌ترین مسائل ما در حوزه فرهنگی است. درواقع وقتی که این دانشگاه‌های آزاد راه افتاد و افراد از جاهای دیگر آمدند، فرهنگ اینجا را تحت تأثیر قرار دادند. البته فقط هم بحث قزوین نیست؛ همه جا همین مسئله وجود دارد. مشکل اقتصادی نیز تا حدی وجود دارد. در گذشته شهرک صنعتی قزوین خیلی فعال بود؛ اما الان نهایتاً با 35 درصد توان به فعالیت ادامه می‌دهد. این در حالی است که در گذشته مردم از شهرهای دیگر هم به این شهرک‌های صنعتی می‌آمدند. الان البته باز در حال توانمند شدنند. امروزه کارخانه‌ها و شرکت‌ها از ما درخواست نیروی کار دویست و یا پانصد نفره می‌کنند؛ اما از نظر نیروی کار خیلی مشکل داریم و آن هم برمی‌گردد به فرهنگ فرزند کمتر زندگی بهتر. ما تقریباً با بحران نیروی کار در آینده مواجه خواهیم بود.
وضعیت خیریه‌های قزوین را چطور ارزیابی می‌کنید؟
خیریه‌ها در قزوین شرایط خوبی دارند. خیرین بسیاری کمک می‌کنند. باید بگویم حتی خیرینی از خارج کشور هم کمک‌رسانی می‌کنند. ما حتی خیریه‌ای داریم که دوهزار خانوار را پوشش می‌دهند و در حوزه‌هایی چون اشتغال‌زایی هم فعالیت‌های خوبی صورت می‌دهند.
به‌جز جزیره‌ای کار کردن، که پیش‌تر اشاره شد، مشکلات دیگر خیریه‌های قزوین را چه می‌دانید؟
به نظر من ما اگر بتوانیم میان خیریه‌ها هماهنگی ایجاد کنیم و همچنین اشتغال‌زایی داشته باشیم آمار خیریه‌ها را پایین می‌آوریم. اگر این آمار پایین بیاید خیریه‌ها می‌توانند وارد بحث مسکن بشوند؛ یعنی مسکن ارزان‌قیمت بسازند و در اختیار خانواده‌ها قرار دهند. ما با سپاه، بسیج، نظام‌مهندسی و جهاد سازندگی بسیج هم هماهنگی‌هایی کرده‌ایم تا بتوانیم وارد کار ساخت مسکن ارزان‌قیمت شویم. اگر بتوانیم این واگذاری را انجام دهیم و قدمی در این راستا برداریم مشکلات جدی‌ای حل خواهند شد؛ چراکه مشکل اساسی خیریه‌ها در حال حاضر مربوط به خانواده‌های بدون مسکن است. الان شما خودتان از افزایش قیمت اجاره خانه‌ها خبر دارید؛ متأسفانه مستأجران هیچ توانی برای پرداخت این اجاره‌بهای افزایش‌یافته ندارند. مشکل اساسی رجوع به خیریه‌ها همین مسئله مسکن است؛ وگرنه الان در بحث اشتغال مشکل چندانی نداریم. ما برای مراجعینی که واقعاً به دنبال کار هستند، ظرف سه چهار روز کار پیدا می‌کنیم. درکل اما هیچ‌وقت نمی‌توانیم فقر را ریشه‌کن کنیم؛ در زمان حضرت علی (ع) هم ایشان نتوانستند چنین کاری کنند. ما تنها می‌توانیم آن را به نحوی کاهش دهیم.
آینده را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
به نظر من کار ما خیلی کند پیش می‌رود. البته این مؤسسه وارد یک کار نوعی شده است و در جای دیگری نداشتیم تا از تجربیات دیگران استفاده کنیم. همین سرعت زیاد ممکن است باعث ضربه و آسیب به مؤسسه شود و اگر با آرامی پیش برویم می‌توانیم نتیجه مثبت بگیریم تا ان‌شاءالله در آینده بتوانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم.
برای تحقق این امر باید همه سازمان‌ها، مسئولین و خیرین با مشارکت خود ما را در رسیدن به این امر مهم یاری نمایند.
بهره‌گیری از تمام توان‌های موجود در استان از اهداف مجموعه ماست؛ در این صورت است که در آینده می‌توانیم شرایط بهتری داشته باشیم. از طرفی هم همه عزیزانی که اینجا هستند برای کار خیر و داوطلبانه حاضر شده‌اند و امیدواریم خدا هم برای پیشبرد اهداف و آینده‌ای بهتر مثل همیشه ما را یاری نماید.
بیشتر بخوانید:
مصاحبه با احمد قافله‌باشی، مدیرعامل خیریه ایتام و مستمندان قزوین
04 خرداد 1403
ارسال نظر