تیم اطلس خیر ایران در ادامه پروژه «سیمای نیکوکاری شهر سنندج» با مدیرعامل خیریه عدالت و برابری کردستان به گفت‌و‌گو پرداخته است.

پیشنهاد ما:

«سیمای نیکوکاری شهر زنجان»


در ابتدا لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید. چه زمانی فعالیت‌ خیر را آغاز کردید و خیریه عدالت و برابری چه زمانی و با چه هدفی تأسیس شد؟

بنده فرهاد احمدی هستم؛ مدیرعامل مؤسسه عدالت و برابری کردستان. این مؤسسه با اهداف خیرخواهانه خودش حدود 4 سال قبل از سال 1391 شروع به فعالیت کرده؛ اما از سال 1391 با شماره ثبت 314 ثبت رسمی شد. اهداف آن هم شامل کمک به خانواده‌های بی‌بضاعت، کمک به دانش‌آموزان و دانشجویان بی‌بضاعت، حمایت از کودکان بدسرپرست و تک‌سرپرست و اشتغال‌زایی برای مددجویان توانمند می‌شود. این 4 هدف در اساس‌نامه نیز ذکر شده است. دفتر مؤسسه در مرکز خرید نور سنندج هم ابتدا به‌صورت اجاره‌ای بود و بعد دفتر را خریداری کردیم. روش کار مؤسسه هیئت‌امنایی است و مجوزش هم، مثل سایر مؤسسات، از سازمان بهزیستی اخذ شده است. روال کار به این صورت است که هیئت‌امنا از میان خودشان، که حدود 40 نفر هستند، 5 نفر را برای هیئت‌مدیره انتخاب می‌کنند، هیئت‌مدیره هم مدیرعامل و سایر کارکنانی را که در این زمینه کار می‌کنند انتخاب می‌کند و سپس فعالیت اصلی آغاز می‌شود. هر 3 سال یک بار هم عمر هیئت‌مدیره تمام می‌شود و انتخابات برگزار می‌شود؛ یا هیئت‌مدیره ادغام و یا هیئت‌مدیره جدیدی انتخاب می‌شود.

نحوه کمک‌رسانی به مددجویان هم که سهمیه‌ای است. شاید در جریان باشید که در سنندج خیریه‌های زیادی ثبت شده است و از این‌ رو شهر سنندج و حومه را به حوزه‌های مختلفی تقسیم کرده‌اند و هر گوشه از شهر را به یک مؤسسه اختصاص داده‌اند. یکی از حوزه‌های کاری ما در اینجا نایسر است. یک ناحیه منفصل شهری که از بزرگ‌ترین شهرک‌های خاورمیانه محسوب می‌شود و بالغ بر صدهزار نفر جمعیت دارد. این ناحیه به 2 قسمت تقسیم شده؛ یک قسمت آن برای مؤسسه دارالاحسان است و یک قسمت دیگرش هم برای عدالت و برابری. اولویت ما مددجویانی هستند که در این حوزه قرار دارند. البته از سایر حوزه‌ها غافل نمی‌شویم؛ اما 90 درصد مددجویانمان در این ناحیه هستند. این ناحیه به جمعیت کم‌برخوردارش مشهور است؛ از‌ این‌ رو به‌تازگی نگاه مسئولین هم جلب شده تا کارهایی برای آن‌ بکنند. این ناحیه حوزه کاری ماست. حدود 50 درصد ساکنان این منطقه شاید محروم و مددجو تلقی بشوند. این خانواده‌ها به‌واسطه مؤسسه شناسایی می‌شوند، اگر دانش‌آموز داشته باشند مشخص می‌شود و از منظر مسائل مورد توجه دیگر نیز طبقه‌بندی می‌شوند و در ادامه در ۴ دسته اصلی اولویت‌بندی می‌شوند. اولویت اولمان با ایتام است، اولویت دوم کسانی هستند که سرپرستشان قادر به کار نباشد و اولویت‌های بعدی هم مستمندان و افراد کم‌درآمدند و درادامه نیز سایر اولویت‌ها قرار دارد. 

نحوه کمک‌هایمان متنوع است. از اعطای پول نقد گرفته تا تهیه کمک‌های دارویی، جهیزیه، لوازم‌ خانگی و لوازم کسب‌وکار. به‌طور کلی سعی می‌کنیم در حد توان در خدمت مددجویان باشیم و به آن‌ها کمک‌رسانی کنیم. الان حدود 15 سال است که ما در این حوزه کار می‌کنیم و همواره سعی کردیم با حداقل هزینه‌ برای کارکنان کار را جلو ببریم. 

در حال حاضر حدود 500 خانوار را به‌صورت رسمی تحت‌پوشش داریم (یعنی 500 خانوار دارای پرونده) و مستمر به آن‌ها کمک‌رسانی می‌کنیم و بالغ بر 1700 خانوار هم بدون پرونده و غیررسمی ما تحت‌پوشش قرار داده‌ایم که موردی و به مناسبت‌های گوناگون به آن‌ها کمک می‌کنیم.


به‌طور کلی وضعیت شهر سنندج را چطور ارزیابی می‌کنید؟

همان‌طور که خودتان واقف هستید در ایران چند استان داریم که تقریباً از لحاظ محرومیت در جایگاه اول قرار دارند و یکی از آن‌ها هم کردستان است. کردستان مشکل معیشتی زیادی دارد. بار فشار اقتصادی در این مناطق محروم مضاعف است. مردمش از لحاظ معیشتی در سطح پایینی قرار دارند؛ با وجود این از لحاظ همکاری، همیاری، دلسوزی و خون‌گرمی ثروتمندند و هوای همدیگر را دارند. همین تعداد خیریه‌ای که در اینجا ثبت شده نیز نشان از همین مسئله و دغدغه کار خیر، انفاق و احسان در این منطقه دارد. بیشتر از 40 خیریه تنها در سطح شهر سنندج ثبت شده است. البته این موضوع یک زنگ هشدار هم هست. در واقع این تعداد بالای محروم و مددجوست که نیازمندی به ثبت این خیریه‌ها را را ایجاد کرده است.

از لحاظ اقتصادی هم موضوع اشتغال اینجا با چالش‌های زیادی مواجه است. مراکز صنعتی و کارخانه‌ای اینجا خیلی کم است و جوان‌ها اینجا نمی‌توانند مشغول به کار شوند و از آنجا که کار نیست به کولبری و شغل‌های کاذب روی می‌آورند. در واقع از لحاظ اقتصادی مسائل و مشکلات زیادی در اینجا وجود دارد و مشکل اصلی هم همین نبودن مراکز صنعتی و امکان شغلی برای جوان‌هاست.


در حال حاضر مهم‌ترین اولویت‌های شهر را برای کار خیر چه می‌دانید؟

برای ما مسائل اقتصادی اولویت دارد. تا پیش از این شاید مشکلات فرهنگی و آموزشی اولویت اول بود؛ اما اکنون به حدی فشار اقتصادی و تورم بالا رفته که سیر کردن شکم و مسائل معیشتی اولویت اول شده است. مسائلی از قبیل فقر فرهنگی، مسائل آموزشی، مسائل مشاوره‌ای و مواردی از این‌ دست نیز در اولویت‌های بعدی قرار دارند که باید موردتوجه قرار بگیرد.


با توجه به این شرایط، وضعیت خیریه‌ها را چطور می‌بینید؟

تورم در حال حاضر هم بر تعداد خیرین و هم بر تعداد مددجویان اثرگذار است. برای مثال ما همیشه در عید قربان سهم به‌سزا و بسیار فراوانی در جذب سهم‌ قربانی‌ها داشتیم. ما یک طرحی داریم به اسم ذبح نیابتی، که طی آن خیرین مبالغ اهدایی خود را به حساب مؤسسه واریز می‌کنند و ما به نیابت از ایشان قربانی می‌کنیم و گوشتش را میان مردم پخش می‌کنیم. طی دو سال گذشته در این زمینه مشارکت قابل‌توجهی داشتیم. 135 سهم دو سال پیش داشتیم و 144 سهم هم سال پیش. امسال این سهم نصف شده است. بسیاری از خیرینی که سال گذشته در این طرح شرکت کرده بودند، امسال با توجه به افزایش قیمت‌ها نتوانستند در آن شرکت کنند؛ وسعشان نمی‌رسد. این اختلاف قیمت موجود نسبت به سال‌های اخیر و این تورم شدید خیلی تأثیرگذار بوده و باید فکری به حال آن بشود. اگر به این صورت جلو برود، خیرینی که قبلاً می‌توانستند کمک کنند دیگر دست نگه خواهند داشت؛ چراکه نمی‌توانند کمک کنند. ما حتی خیری داریم که الان خودش به مددجویی رو آورده است. این است که می‌گویم یکی از چالش‌ها همین بی‌ثبات اقتصادی است که در مملکت حاکم است و بر روند کار خیریه‌ها تأثیر می‌گذارد. تعداد مددجویان و نیازهای آنان خیلی زیاد شده و روند کار خیریه‌ها با مشکل روبه‌رو شده است. متأسفانه بسیاری از خیریه‌ها هم در انجام وظایفی که برای آن‌ها تعیین شده کم‌کاری می‌کنند. خود این هم یک مشکل است؛ اینکه تعداد خیریه‌ها زیاد است؛ اما تعدادی از آن‌ها کارهایشان را خوب انجام نمی‌دهند و بار آن‌ها بر دوش همین چند خیریه فعال می‌افتد.


آینده خودتان و شهر سنندج رو چطور می‌بینید؟

آینده، اگر بخواهد به این صورت پیش برود، نامطلوب خواهد بود. مسائل فقر اقتصادی و فقر معیشتی، اگر بخواهد بالا بگیرد، عواقب نامطلوبی به‌دنبال خواهد داشت. اگر هرم مازلو را برای تحلیل در نظر بگیریم، پیش از این ما وسط هرم قرار داشتیم؛ اما الان داریم رو به‌ پایین حرکت می‌کنیم. اکنون جامعه به‌شدت دارد به‌سمت پایین این هرم حرکت می‌کند و افراد درگیر سیر کردن شکم‌اند. کسی هم که شکمش گرسنه باشد به هر دری می‌زند و هر نوع کاری ازش ساخته است. با این شرایط احتمال هر نوع آسیب اجتماعی‌ای را در جامعه داریم و این مسئله خطرناکی است که برای خیریه‌ها هم قابل‌ کنترل نیست. میزان درخواست‌ها قبلاً با توان خیریه‌ها تناسب داشت؛ اما الان از آن پیشی گرفته و این دو اصلاً در یک راستا قرار ندارند. این یک زنگ خطری است که باید فکری برای آن کرد.


در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید.

شناسایی دردها، مشکلات و رنج‌ها در حوزه خیر قدم اول است و قدم بعدی‌ ارائه راهکار. شما که در مرحله اول قرار دارید وظیفه سنگینی بر عهده دارید؛ اینکه تا حد توانتان این مشکلات را شناسایی کنید و به مسئولانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند منعکس کنید تا تغییری صورت گیرد. ما هم در خدمت هستیم و شب و روزمان را گذاشتیم تا این کارها برای مردم ما انجام بشود و مردم در رفاه قرار بگیرند ان‌شاءالله. همه باید دست‌به‌دست هم بدهیم که این کار انجام بشود. مملکت ما و مردمانش لیاقت خیلی بیشتر از این‌ها را دارند. افراد نباید برای سیر کردن شکمشان هر کاری بکنند یا عزت و آبروی خودشان را در خطر بیندازند.

بیشتر بخوانید:

مصاحبه با فرزاد رستمی، معاون اجرایی خیریه دارالاحسان