تیم اطلس خیر ایران در ادامه پروژه «سیمای نیکوکاری شهر اصفهان» با آقای نوید مسائلی، مدیرعامل مؤسسه مردم‌نهاد طلوع مهر و دوستی به گفت‌و‌گو پرداخته است.
پیشنهاد ما:
در ابتدا خودتان را معرفی کنید و بگویید فعالیت مؤسسه خیریه خود را از چه زمان و با چه اهدافی شروع کرده‌اید و عمده فعالیتتان تا به امروز در چه زمینه‌ای بوده است؟
من نوید مسائلی هستم؛ متولد ۵ آذرماه سال ۱۳۶۷. پدرم نظامی و جانباز دفاع مقدس بودند. مدرک تحصیلی بنده دکترای مهندسی مکانیک از دانشگاه اصفهان است. چند مقاله پژوهشی و دو کتاب هم منتشر کرده‌ام. در حال حاضر مسئول بخش بهینه‌سازی مصرف انرژی و محیط‌زیست و استاندارد مصالح سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان اصفهان هستم و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی من هم در زمینه کودکان کار و جوانان است. تاکنون رئیس مجمع سمن‌های جوانان استان و رئیس کارگروه مقابله با کار کودکان بودم. البته از کودکی در فعالیت‌های فرهنگی بسیج و مسجد شرکت داشتم و یک سری کارهای جهادی به‌صورت داوطلبانه انجام می‌دادم. من از سال ۱۳۸۶ که وارد دانشگاه اصفهان شدم، تصمیم گرفتم وارد فضای اجتماعی نیز بشوم و به کمک دانشجوها در مناطق حاشیه‌نشین به کار خدمت‌رسانی پرداختم و در این راستا با انجمن و تشکل‌های دیگر مشارکت می‌کردم. فعالیت ما بدین صورت بود که دانشجوها را به مناطق حاشیه‌نشین می‌بردیم تا برای بچه‌ها کلاس تحصیلی برگزار کنند و یا خدمات درمانی جهادی ارائه دهند. هدف کلی من حمایت از کودکان کار است. به همین دلیل در سال ۱۳۹۳ یک سازمان مردم‌نهاد راه‌اندازی کردم. در ابتدا با سختی‌های زیادی مواجه شدم. چراکه زیرساخت‌های لازم فراهم نبود و افرادی را نداشتم که در کنار من باشند؛ اما به‌هرحال یک سال اول با هر سختی‌ای که وجود داشت، گذشت. تا آنکه خانه کوچکی برای پرداختن به مسائل فرهنگی و کودکان، از طرف مردم به ما واگذار شد. حوزه و محدوده فعالیت ما نیز استان اصفهان است. یکی از دلایلی که خیلی از مؤسسه‌ها سمت کودکان کار نمی‌روند، این است که کودکان کار اغلب از اتباع خارجی‌اند و هویت ندارند و البته کار در این حوزه به دلایل سیاسی و امنیتی باید با دقت بیشتری انجام شود. حتی اگر خیریه‌ای ببیند یک انجمن دیگر دارد با اتباع خارجی کار می‌کند، مشارکت خود را گاهاً قطع خواهد کرد. همچنین شناسایی و ساماندهی کودکان کار سخت است. برای مثال من خودم زمانی را برای معاشرت با این کودکان اختصاص دادم تا به من اعتماد کنند و کار خود را ابتدا با ۳۰ دختربچه شروع کردم و از آنها حمایت کردم. به‌مرور خود آن بچه‌ها مبلغی شدند برای جذب دیگر کودکان کار. در حال حاضر ما حدود ۹۵۰ کودک شناسایی کردیم که ۳۰۰ نفر از آنها را تحت‌پوشش قرار دادیم. به منزل این کودکان مراجعه می‌کنیم و یک برگه‌ای را تحت‌عنوان اطلاعات هویتی، حقوقی، اجتماعی و اقتصادی از آنها می‌گیریم و طبق این اطلاعات، افراد را برای کمک‌رسانی اولویت‌بندی می‌کنیم. در حیطه آموزش، ما کلاس‌های سوادآموزی، تحصیلی و فوق‌برنامه و حرفه‌آموزی را داریم. در حیطه سلامت روان نیز خدمات مشاوره و استعدادیابی و مهارت‌های زندگی و... را انجام می‌دهیم. همچنین در حوزه درمان نیز بچه‌ها را چکاپ می‌کنیم و مشکلات پزشکی و دندان‌پزشکی آنها را حل می‌کنیم. در زمینه اقتصادی هم به توزیع بسته‌های ارزاق و لوازم‌التحریر و بسته‌های حاوی اقلام بهداشتی و تجهیزاتی، ازقبیل چرخ‌خیاطی، می‌پردازیم. همچنین در حیطه فرهنگی، باتوجه به رویدادهایی که داریم، سعی داریم مناسبت‌هایی را برگزار کنیم؛ مثل جشن تکلیف برای دختران ۹ساله یا برگزاری کارگاه شیعه‌شناسی برای کودکان سنی مذهب در عید غدیر. به‌طور کل ما برنامه‌های مخصوص روز کودک و جشن‌ها و اعیاد مذهبی را برگزار می‌کنیم. همچنین در حوزه فعالیت‌های ورزشی هم یک سری کلاس‌ها را -هم برای دختران و هم برای پسران- برگزار می‌کنیم؛ مثل کلاس‌های فوتبال. علاوه بر این در بحث فرهنگی ما باشگاه کتاب‌خوانی هم داریم که تعدادی از کودکانی که در آن شرکت می‌کردند رتبه برتر کشور هم شدند؛ بین حدوداً ۱۳ هزار باشگاه کتاب‌خوانی در سراسر کشور. همچنین در زمینه اشتغال و کارآفرینی دوره‌ها و کارگاه‌های مختلف (آموزش خیاطی، رزین، شمع‌سازی و آرایشگری و...) برگزار می‌کنیم. حتی بستری نیز برای اشتغال ایجاد کردیم. برای مثال گل‌فروشی برای کودکان کار که متأسفانه بعد از حدود ۸ ماه به علت حمایت نشدن، بسته شد. در بحث حقوقی کودکانی را که هویت و کارت شناسایی ندارند مشخص می‌کنیم و پیگیر کار آنها می‌شویم. من جلسات مختلفی برای مطالبه‌گری برگزار می‌کنم؛ چون معتقدم دستگاه‌های دولتی باید همکاری لازم را داشته باشند؛ که کمتر دارند. در حوزه رسانه‌ای هم ما به بحث تولید محتوا و تهیه یک سری کلیپ، مصاحبه خبری و حضور در تلویزیون و... می‌پردازیم. یکی از مسائلی که کار کردیم هم در زمینه ترویج و ارتقاء سطح آگاهی مردم در خصوص رفتار صحیح با کودکان کار بود. گفتنی است نود درصد این کودکان کار از اتباع خارجی‌اند و ده درصد دیگر از مهاجران (کرمان و سیستان‌وبلوچستان و...) که ما سعی می‌کنیم با حل مشکلات مهاجران، آنها را به شهرشان بازگردانیم. اینکه روزبه‌روز تعداد این کودکان کار افزایش می‌یابد به‌خاطر ضعف عملکرد دستگاه‌های دولتی، رفتار نادرست مردم با این کودکان، فرهنگ اتباع و اوضاع نابسامان در تمام زمینه‌ها، ازجمله اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظارت بر اجرای قوانین و... است.
این نکته را هم باید بیان کنم که شاید سی درصد کودکان کار واقعاً نیازمند باشند؛ باقی اغلب برای درآمد بیشتر و اجبار والدین مشغول می‌شوند. در این میان آمار اتباع خارجی روزافزون است، کل کشور با آنها درگیرند و بار مسئولیت آنها به دوش خیریه‌ها افتاده است. یکی از علل مهاجرت این اتباع خارجی به اصفهان شرایط خوب این استان برای کار و اشتغال است؛ اما این افراد به لحاظ فرهنگی فرزندان زیادی به دنیا می‌آورند و همین بحث موجب تشدید فقر آنها و بروز معضلات کلی در شهر می‌شود.
بیشتر بخوانید:
وضعیت خیریه‌های اصفهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در زمینه خیریه‌ها باید گفت انگیزه تأسیس آنها متفاوت است؛ برخی برای فرار مالیاتی، مهاجرت یا رزومه‌سازی، برخی از روی بیکاری و برای کسب درآمد، برخی برای مسائل سیاسی و البته برخی هم برای دغدغه‌های واقعی اجتماعی. این دسته آخر معمولاً زمینه‌هایی را که افراد کمی در آن فعالیت کردند شناسایی و به آنها ورود می‌کنند. مورد دوم بحث بی‌اعتمادی انجمن‌های خیررسانی به یکدیگر است که دائماً در کار هم کارشکنی می‌کنند و همکاری لازم را ندارند؛ چراکه از انجام کار خیر انگیزه‌های متفاوتی دارند. همچنین برخی افراد در مکان‌هایی مثل حصه، که خیریه جذب می‌کنند، شروع به فعالیت می‌کنند و فرهنگ گداپروری را در مناطق حاشیه‌نشین و محروم گسترش می‌دهند؛ همین‌طور نهادهای دولتی و مردم که بسته‌های معیشتی را به‌طور نادرست در این مناطق توزیع می‌کنند. مورد بعدی بحث نظارت بر خیریه‌ها، گروه‌های جهادی و سازمان‌های مردم‌نهاد است. متأسفانه نظارت درست و ساماندهی بر خیریه‌ها صورت نمی‌گیرد. خیریه‌ها به‌طور کل بحث آموزش و توانمندسازی را جدی نمی‌گیرند و هیچ‌کدام از نهادهای دولتی مطالبه‌گری ندارند؛ این‌گونه پویایی از بین می‌رود. مشکل بعدی تعدد خیریه‌هاست که به نظرم یا مخاطب‌محورند یا محله‌محور، که باید باهم همکاری کنند و مشخصات افراد تحت‌پوشش و یا گزارش کاری خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند که این کار را هم انجام نمی‌دهند. باید یک نهاد و یا مجموعه‌ای مشخص برای نظارت و شفاف‌سازی فعالیت خیریه‌ها وجود داشته باشد. مشکل بعد هم بحث ارائه مجوز است که به‌راحتی به افراد تعلق می‌گیرد و همین امر موجب تعدد خیریه‌ها شده و مردم این‌گونه بیشتر ترغیب می‌شوند کودکان را در عرصه کار مشغول کنند.
آینده خیریه‌های کودکان کار و به‌طور کل اصفهانی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در صورتی که موضوع نظارت و ساماندهی خیریه‌ها با جدیت بیشتری پیگیری شود، شاهد آینده درخشانی در حوزه عملکرد سمن‌ها در استان اصفهان خواهیم بود؛ چراکه ظرفیت‌های بالقوه‌ای در این زمینه وجود دارد و این امر نیازمند آموزش و توانمندسازی است.
بیشتر بخوانید:
04 خرداد 1403
ارسال نظر