جهان سرمایه‌گذاری جهانی است که تلاش می‌کند مدام خود را به‌روز کرده و ما نیز اگر در هر حوزه‌ای که با این جهان مرتبط است، فعالیت می‌کنیم باید خود را به‌روز نگه‌داریم. تابه‌حال با اصطلاح DAFS را شنیده‌اید؟ چنانچه در حوزه خیر فعالیت می‌کنید و علاقه‌مند هستید تا بیشتر درباره شیوه‌های جدید سرمایه‌گذاری در این حوزه بدانید،مطلب زیر برای شما مفید خواهد بود.

نگاهی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حامیان در جهان

صندوق‌های سرمایه‌گذاری حامیان (DAFs) ابزارهای سرمایه‌گذاری بشردوستانه هستند که به اهداکنندگان و حامیان اجازه می‌دهد تا دارایی‌های نقدی و غیرنقدی خود را با یک سازمان شریک شوند تا آن سازمان وظیفه سرمایه‌گذاری و مدیریت سرمایه را با اهداف خیرخواهانه برعهده گیرد (IndianaUniversity Lilly Family School of Philanthropy، 2021). DAF حامیان را قادر می‌سازد تا از طریق مبالغ اهداشده غیرقابل بازگشت خود به سازمان‌های حامی مذکور ایجاد سرمایه‌ کنند.

حامیان کمک‌های غیرقابل برگشتی از پول یا اموال خود را به سازمان حامی انجام می‌دهند که می‌تواند به اهداکنندگان در امر تصمیم‌گیری برای محل و میزان اهدا بر اساس علایق‌شان کمک کند. به عبارت دیگر، خیرین می‌توانند خدمات تخصصی در زمینه سرمایه‌گذاری، اعطای کمک‌هزینه و مخارج از سازمان حامی دریافت کنند. این به آنها اجازه می‌دهد از هزینه‌های مرتبط با تأسیس مؤسسات خیریه یا بنیادها اجتناب کنند و کنترل بیشتری بر دارایی‌ها و اهداهای‌شان می‌دهد. (Tang et al., 2020; National Philanthropy Trust UK, 2021).

کانادا و بریتانیا به ترتیب از سال 1952 و 1970 شاهد اجرای DAFها بوده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که رشد این صندوق‌ها به ویژه در کانادا زیاد بوده است: بیش از 10000 صندوق سرمایه‌گذاری حامیان که مجموعاً 4 میلیارد دلار تخمین‌زده می‌شود (Council on Foundations, BNY Mellon, and Give2Asia, 2020). محبوبیت این شکل از حمایت مالی در حال حاضر در کشورهای دیگر نیز درحال افزایش است. مدل DAF همچنین در سنگاپور و هنگ‌کنگ نیز به‌عنوان جایگزینی برای ایجاد بنیادهای مستقل خانوادگی درحال محبوببیت یافتن است (International GenerosityFoundation، 2023).

بررسی آماری با استفاده از تکنولوژی در خیریه

تکنولوژی غیرانتفاعی برای کار خیر (2020) نشان داد که ۴ درصد از 13,468 اهداکننده مورد بررسی در سراسر جهان در زمان نظرسنجی خود در ماه مارس تا مه 2020 به صندوق‌های سرمایه‌گذاری حامیان کمک مالی کرده‌اند. نیز 4درصد از 1,998 اهداکننده مورد بررسی در آسیا، 4 درصد از 7,004 اهداکننده مورد بررسی در کانادا و ایالات متحده، و 3 درصد از 2,445 اهداکننده مورد بررسی در اروپا در دوره مطالعه‌شده به DAFs کمک مالی کرده‌اند.

 متاسفانه هیچ داده‌ای برای نشان دادن کمک‌های مالی به DAF در آمریکای لاتین و آفریقا بین ماه می و مارس 2020 وجود ندارد. در میان کشورهایی که در مطالعه جهانی پیش رو گنجانده شده‌اند، DAFها تنها توسط چند حامی در برزیل، هند و کنیا استفاده می‌شوند و بنابراین هنوز ابزاری رایج برای کمک مالی نیستند. در سنگاپور، DAFها یکی از پرشتاب‌ترین ابزارهای حمایتی موجودند، درحالی که این صندوق‌ها هنوز در کشورهایی مانند چین و کره جنوبی در مراحل اولیه رشد هستند.

چین

در چین، DAFها در ابتدا توسط بنیادهایی که از مدل آمریکایی پیروی می کردند، استفاده شدند. DAFها برای اولین بار در سال 2018 در چین توسط موسسه خیریه DAF چین با تلاش مشترک موسسه خیریه جهانی چین، بنیاد خیریه «ژونگ لون پکن»، و شرکت خدمات مالی شنژن CSN تاسیس شد (,China DAF Charity2023). 

موسسه خیریه DAF چین، خود را به عنوان نوعی صندوق تبلیغ می‌کند که به حامیان کمک می‌کند حساب‌های خیریه انحصاری باز کنند، مزایای مالیاتی دریافت کنند و کمک‌های مالی را درحوزه‌های ترجیحی خیرین مصرف کنند (China DAF Charity، 2023). مدت کوتاهی پس از آن، چندین مؤسسه دیگر با عملکردی همانند DAF در چین شروع به کار کردند. بنیاد اتحاد شانگهای در سال 2018، سه صندوق سرمایه‌گذاری با عنوان‌های «صد شهر، صد ماراتن»، «سوه کریک» و «250 قلب» راه‌اندازی کرد (Shanghai United Foundation، 2023). 

علاوه بر این، موسسه تحقیقات مالی SAIF شانگهای (در دانشگاه پکن)، موسسه تحقیقات بشردوستی چین و سایر موسسات وابسته، فروم صندوق سرمایه‌گذاری حامیان را در 10 دسامبر 2020 تاسیس کردند (China DAF Forum، 2023).

سنگاپور

DAF یکی از ابزارهای کمک مالی در سنگاپور است که به سرعت در حال گسترش است (Community Foundation of Singapore، 2021). بنیاد «سیمآسیا» و بنیاد «جامعه سنگاپور» دو بنیاد سنگاپوری هستند که از حامیان برای تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری خود حمایت می‌کنند.

بنیاد «سیمآسیا» یک سازمان غیرانتفاعی است که در سال 2010 به عنوان قسمت فعالیت بشردوستانه «کردیت سوییس» در منطقه آسیا و اقیانوسیه تاسیس شد و در سنگاپور مستقر است (Foundation SymAsia، 2022). آنها از صندوق‌های سرمایه‌گذاری حامیان به عنوان ابزاری برای کمک به مشتریان خود برای فراهم‌آوری سرمایه‌شان استفاده کرده‌اند، حداقل دارایی موردنیاز برای صندوق 1 میلیون SGD (معادل 792000 دلار آمریکا در سال 2021، با احتساب تورم) است (تانگ و همکاران، 2020).

 از زمان شروع به کار صندوق در سال 2010، بنیاد «سیمآسیا» از 55 مشتری برای فراهم‌کردن سرمایه شخصی‌شان حمایت کرده و حدود 100 میلیون دلار کمک مالی به بیش از 300 سازمان خیریه کرده است (SymAsia Foundation، 2023). بنیاد «سیمآسیا» همچنین صندوق سیمآسیای سنگاپور (SSF) را اداره می‌کند. در سال 2021، SSF در مجموع 8.6 میلیون SGD (معادل 6.4 میلیون دلار در سال 2021، با احتساب تورم) دریافت کرد و 12.1 میلیون SGD (معادل 9 میلیون دلار در سال 2021، با احتساب تورم) به عنوان کمک مالی هزینه کرد.

 بنیاد «سیمآسیا» همچنین در گزارش سالانه خود در سال 2021 اعلام کرد که صندوق سرمایه‌گذاری حامیان بنیاد، 145 میلیون SGD (معادل 108 میلیون دلار در سال 2021، با احتساب تورم) در قالب کمک‌های مالی دریافت کرده و 110.3 میلیون SGD (معادل 81.8 میلیون دلار در سال 2021، تعدیل شده) به موسسات چهره‌های عمومی سنگاپور (IPCs) پرداخت کرده است (SymAsia Foundation,2021).

بنیاد جامعه سنگاپور (CFS)، یک بنیاد اعطای کمک‌هزینه، سازمان دیگری است که به حامیان برای راه‌اندازی DAF کمک می‌کند و در تصمیم‌گیری‌های کمک‌های مالی در سنگاپور مشاوره می‌دهد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری راه‌اندازی‌شده در CFS نیز در سال‌های اخیر به‌شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرده‌اند.

 تا مارس 2020، 143 صندوق سرمایه‌گذاری در CFS راه‌اندازی شده بود که دو برابر تعداد پنج سال قبل در مارس 2015 است (Community Foundation of Singapore، 2020). تعداد کل DAFهای تاسیس‌شده در CFS همچنان در حال افزایش است و از 143 در سال 2020 به 162 در سال 2021 افزایش یافته است.

اهدای لباس و غذا

آفریقای جنوبی

اوضاع مالیات در آفریقای جنوبی برای DAFها چندان مساعد نیست، این مسئله ممکن است موجب توسعه کندتر DAFها در آفریقای جنوبی شود (Tree of Life Foundation، 2021). کمک‌های مالی به موسسات خیریه معمولاً از مالیات مستثنی نمی‌شوند، مگر اینکه بتوانند شرایط سخت بند 18 الف قانون مالیات بر درآمد را برآورده کنند، که در کنار سایر موارد، انواع خیریه‌های قابل حمایت را محدود می‌کند. بعلاوه، بخش 18A تعداد زمانی را که یک سهم کسر مالیات می‌تواند در DAF باقی بماند، قبل از انتقال به یک موسسه خیریه دیگر را محدود می‌کند.

در آفریقای جنوبی، «بنیاد درخت زندگی» در سال 2016 یک صندوق سرمایه‌گذاری تاسیس کرد تا مکانیسم جدیدی را برای تأثیرگذاری در کشور و در سراسر قاره به حامیانش ارائه دهد. کمک‌های مالی از آفریقای جنوبی و خارج از کشور توسط صندوق سرمایه‌گذاری بنیاد درخت زندگی  پذیرفته می‌شود (Tree of Life Foundation، 2023). خیرین در سایر کشورها نیز می‌توانند از طریق «تراست‌بریج» جهانی به صندوق سرمایه‌گذاری «بنیاد درخت زندگی» کمک کنند، اما مزایای مالیاتی بر اساس کشورها متفاوت است.

کره جنوبی

DAFها راهی برای اعطای کمک‌های مالی گسترده در کره نیستند و به طور گسترده برای جمع‌آوری کمک‌های مالی داخلی یا برون‌مرزی استفاده نمی‌شوند. یکی از اولین DAFهای ساخته‌شده در کره - صندوق مادربزرگ کیم گان‌جا - برای حمایت از شهریه کالج برای کودکان یتیم توسط «بنیاد زیبا» کره راه‌اندازی شد (تانگ، 2021).

 اکنون، چندین سازمان - معمولاً سازمان‌های اعطاکننده کمک هزینه - مانند انجمن صندوق مالی کره جنوبی و بنیاد زیبا، برنامه‌های اعطایی خاص خود را برای ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری برای حمایت‌های بالاتر از مقداری مشخص دارند. حامیان DAFها عمدتاً افرادی با سرمایه خالص بالایی هستند.

صندوق سرمایه‌گذاری حامیان کره‌ای (KDAF) در انجمن صندوق مالی کره، بزرگترین برنامه کمک مالی در میان سایر صندوق‌ها در کره است که به مشارکت‌کنندگان امکان می‌دهد نظرات خود را در مورد نحوه استفاده از وجوه اهدایی به اشتراک بگذارند. کسانی که بیش از 1 میلیارد KRW (معادل 840000 دلار در سال 2021) اهدا می کنند، می توانند برای اهداف خود صندوق سرمایه‌گذاری ایجاد کنند. برنامه صندوق سرمایه‌گذاری حامیان کره‌ای 12 مشارکت‌کننده حقوقی یا حقیقی داشته است (Community Chest of Korea, 2023a). 

چندین مصاحبه با حامیان نشان داد که قصد صندوق سرمایه‌گذاری حامیان کره‌ای اجتناب از هزینه‌های اداری ایجاد یک بنیاد و در عوض اختصاص بودجه بیشتر به دریافت‌کنندگان نیازمند است (Community Chest of Korea, 2023b).

بریتانیا

DAFها در بریتانیا مشابه ایالات متحده عمل می‌کنند: حامیان کمک‌های مالی خود را به سازمان‌های مربوطه واگذار می‌کنند، برای کمک‌های خود از مزایای مالیاتی برخوردار می‌شوند و می‌توانند کمک‌های مالی‌ای از صندوق خود به سازمان‌های خیریه واجد شرایط پرداخت کنند. در بریتانیا، DAFها راهی موثر برای حامیانی است که مایل‌اند کمک‌های‌شان در حوزه‌های موردعلاقه خودشان توسط خیریه‌های فعال هزینه شود.

گزارش ملی بشردوستانه بریتانیا (NPT)  می‌گوید مشارکت در DAFها بالغ بر 610 میلیون پوند (معادل 873 میلیون دلار در سال 2021، با احتساب تورم) در سال 2020 بوده است که 0.4 درصد نسبت به کمک‌های سال قبل افزایش یافته است. دارایی‌های خیریه در DAFهای بریتانیا در سال 2020 بالغ بر 1.9 میلیارد پوند (معادل 2.7 میلیارد دلار در سال 2021، با احتساب تورم) بوده است که نسبت به سال قبل هشت درصد افزایش داشته است. 

نرخ کل پرداخت کمک بلاعوض از DAFها در سال 2020 به 28 درصد و در سال 2019 به 31 درصد رسید. DAFها در مجموع 477.2 میلیون پوند (معادل 682.6 میلیون دلار در سال 2021، با احتساب تورم) به سازمان‌های خیریه در کشور در سال 2020 کمک مالی کرده‌اند. (National Philanthropic Trust UK, 2021).

صندوق‌های سرمایه‌گذاری حامیان باید به مرجع مالیاتی بریتانیا (HMRC) نشان دهند که کمک‌های مالی با اهداف نوع‌دوستانه و مطابق با قوانین بریتانیا انجام شده است (گریر، 2021).

چرخه نیکوکاری و خیریه

سرمایه‌گذاری موثر

سال‌ها تصور می‌شد که بشردوستی و سرمایه‌گذاری موضوعات جداگانه‌ای هستند، چراکه اولی تغییرات اجتماعی را هدف خود می‌داند درحالی که دومی به دنبال کسب سود مالی است (Rockefeller Philanthropy Advisors، 2017). شیوه‌های نوآورانه، امکان ادغام هر دو رویکرد را با هدف بهره‌بری از قدرت سرمایه برای مقابله با بزرگترین مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی فراهم کرده است.

 با این حال، تعریف «سرمایه‌گذاری موثر» از سال 2005 بسط یافته و دقیق‌تر شده است و انباشت اطلاعات جدید موجب ایجاد تغییرات در این حوزه درحال تکوین می‌شود (آگراوال و هاکرتس، 2021).

سرمایه‌گذاری موثر اکنون به «سرمایه‌گذاری‌هایی که با هدف ایجاد تاثیر اجتماعی و زیست‌محیطی مثبت و قابل اندازه‌گیری، در کنار بازدهی مالی انجام می‌شود» (GIIN، 2020) اشاره دارد و به چهار مشخصه اصلی نیاز دارد: مقاصد اجتماعی، سهم مشخص، بازدهی مالی و تأثیرات قابل اندازه‌گیری (GIIN، 2020؛ Impact Investing Institute، 2022b؛ Rockefeller Philanthropy Advisors، 2017). 

حوزه سرمایه‌گذاری موثر در دهه گذشته پیشرفتی قابل‌توجه داشته است، زیرا بانک‌ها، شرکت‌ها، بنیادها، دولت‌ها و افراد با ثروت زیاد در حال سرمایه‌گذاری در آن هستند (وبر، 2016). رشد و پیچیدگی فزاینده این حوزه به‌طور مشخص در شاخص‌هایی چون حجم بازار، گوناگونی حوزه‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران جدید و نوع سرمایه‌ها منعکس می‌شود:

۱. حجم بازار به طور چشم‌گیری افزایش یافته است. بر اساس نظرسنجی شبکه جهانی سرمایه‌گذاری موثر (GIIN) در سال 2020، اندازه بازار جهانی سرمایه‌گذاری موثر بر اساس داده‌های بیش از 1720 سرمایه‌گذار، به 715 میلیارد دلار می‌رسد (GIIN، 2020). به طور مشابه، شرکت مالی بین‌المللی (IFC) اندازه بازار جهانی را برای کل دارایی‌های سرمایه‌گذاران شخصی این حوزه به‌طور بالقوه بیش از 2 تریلیون دلار در سال 2019 تخمین زد که از این میان 636 میلیارد دلار به‌صورت بالفعل محاسبه شده است (International Finance Corporation، 2021).

۲. بیشترین بخش‌هایی که ترجیح سرمایه‌گذاران بوده است، خدمات مالی، انرژی، تأمین مالی خرد، سیستم آب و فاضلاب، مراقبت‌های بهداشتی، غذا و کشاورزی می‌باشد که بین سال‌های 2015 تا 2020 افزایش چشمگیری داشته‌اند. از سوی دیگر، تأثیر سرمایه‌گذاری موثر در حوزه‌های تولید، آموزش، هنر و فرهنگ در همین بازه زمانی کاهش یافته است (GIIN، 2020).

3. سهام خصوصی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و موسسات خیریه در حال حاضر سرمایه‌گذاران پیشروی این حوزه هستند. (GIIN، 2020؛ OECD، 2019).

۴. انواع دارایی‌های قابل سرمایه‌گذاری می‌تواند شامل وجه نقد، طلب یا حقوق صاحبان سهام خصوصی و عمومی و دارایی‌های واقعی باشد. از میان این گزینه‌ها، نظرسنجی سالانه سرمایه‌گذاران شبکه جهانی سرمایه‌گذاری موثر در سال 2020، طلب‌های خصوصی را به عنوان رایج‌ترین شکل سرمایه‌گذاری عنوان کرد که 37 درصد از کل فعالیت‌های سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهد (GIIN، 2020).

سرمایه‌گذاری موثر نقش فزاینده‌ای در جذب سرمایه بیشتر در عرصه «سرمایه برای کار خیر» و ایجاد همکاری بین همه بخش‌ها، از جمله دولت، تجارت، و نهادهای بشردوستانه برای رسیدگی به مشکلات اجتماعی ایفا کرده است. با این حال، دو چالش اساسی برای سرمایه‌گذاری موثر وجود دارد. 

اولین چالش، سنجش و ارزیابی تاثیر است، اگرچه رویکردهای مختلفی برای اندازه‌گیری تأثیرات اجتماعی در دهه گذشته ایجاد شده است، پیچیدگی مسائل اجتماعی، بزرگترین مشکل برای «اندازه‌گیری آنچه غیرقابل اندازه‌گیری است»، خصوصاً با شفافیت و سادگی موردنیاز سرمایه‌گذاران بوده است. چالش دوم این است که نگرانی‌ها برای ظاهرسازی تاثیرات در حال افزایش است. 

ظاهرسازی تأثیرات «زمانی اتفاق می‌افتد که مدیران صندوق یا ناشران اوراق قرضه اغراق می‌کنند یا به دروغ ادعای تأثیر مثبت سرمایه‌گذاری بر محیط‌زیست یا جامعه می‌کنند» (کوت، 2022). این چالش معمولاً زمانی به وجود می‌آید که هیچ استاندارد قانونی و رسمی حاکم بر سرمایه‌گذاری موثر، راه درست برای اندازه‌گیری تأثیرات یا نهاد نظارتی برای شناسایی اینکه آیا تفاوتی ایجاد شده است، وجود ندارد.

معمولاً تفاوت‌های محلی و منطقه‌ای در توسعه و رشد سرمایه‌گذاری موثر دخالت دارد. بررسی اجمالی توسعه سرمایه‌گذاری موثر در هشت کشورِ این پروژه تحقیقاتی نشان از پتانسیل سرمایه‌گذاری موثر در آینده چین، آفریقای جنوبی و کره جنوبی دارد. داده‌های مربوط به هند و بریتانیا حاکی از یک بازار سرمایه‌گذاری موثر تثبیت‌شده و شکوفاست، درحالی که سنگاپور کم‌کم به یک مرکز جذاب برای سرمایه‌گذاری موثر تبدیل می‌شود. استفاده از سرمایه‌گذاری موثر در برزیل و کنیا رو به افزایش است و این کشورها درحال جذب سرمایه‌گذاران بین المللی‌اند.

برزیل

برزیل یک بازار نو برای سرمایه‌گذاری موثر است. اصطلاح «سرمایه‌گذاری موثر» در سال 2007 در برزیل معرفی شد و از آن زمان سرمایه‌گذاران داخلی شروع به مشارکت در پروژه‌های مربوطه کردند (,The Impact2017). 

اما پیش از آنکه این اصطلاح برای اولین‌بار در برزیل استفاده شود، چندین سرمایه‌گذار خارجی از قبل تلاش کرده بودند تا برای کسب‌وکارهای اجتماعی در این کشور سرمایه‌گذاری کنند تا هم به دنبال بازده مالی و هم اجتماعی باشند (,The Impact 2017). از این رو، یکی از ویژگی‌های سرمایه‌گذاری موثر در برزیل، پروژه‌های مشترک توسط سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی است (Aspen Network of Development Entrepreneurs، 2020؛ The Impact، 2017).

یک نظرسنجی تازه با 34 پاسخ‌دهنده که در برزیل سرمایه‌گذاری‌های موثر انجام داده‌اند، نشان می‌دهد که فعالیت آن‌ها بر فناوری اطلاعات و ارتباطات (30 درصد)، تأمین مالی خرد (16 درصد)، خدمات مالی (9 درصد)، و مراقبت های بهداشتی (9 درصد) متمرکز است (Aspen Network of Development Entrepreneurs, 2020).

 اکثر پروژه‌ها توسط سرمایه‌گذاران داخلی انجام شد، درحالی که غالب سرمایه توسط سرمایه‌گذاران خارج از آمریکای لاتین تامین شد، که ممکن است به دلیل سرمایه‌گذاری سازمان‌های بین‌المللی با بسته‌های سرمایه‌گذاری بزرگ‌تر باشد.

چین

سرمایه‌گذاری موثر یک بازار جدید با پتانسیلی عظیم در چین است. در دهه گذشته، پیشرفت‌هایی از طریق ساخت اکوسیستمی برای تقویت سرمایه‌گذاری موثر حاصل شده است.

چین یک شبکه حمایتی از سازمان‌های تحقیقاتی و حمایتی با ایجاد «انجمن سرمایه‌گذاری اجتماعی و سرمایه‌گذاری موثر چین» (CSEIF)، «اتحاد سرمایه‌گذاری در ارزش اجتماعی چین» (CASVI)، «شبکه سرمایه‌گذاری موثر چین» (CIIN) و همچنین حمایت مستمر از بنیادهای موجود، مانند بنیاد نارادا، بنیاد یوچنج و بنیاد ییفانگ به‌وجود آورده است.

 در سمت عرضه روند بسیار مثبتی در چین دیده می‌شود و در حال حاضر چندین سرمایه‌گذار و بنیاد مهم خصوصی برای پیوستن به این اکوسیستم جذب شده‌اند، از جمله «صندوق آسیای سبز»، «اهونگ کپیتال»، «ای‌بی‌سی ورلد آسیا» و بنیاد ییفانگ. در سمت تقاضای سرمایه‌گذاری موثر در چین، در درجه اول اولویت، شرکت‌ها و مشاغل سودده  اجتماعی قرار دارند که در دهه گذشته رونق گرفته‌اند. برای مثال، داده‌های CSEIF نشان می‌دهد که ۱۹ بنیاد پیشروی چینی در سرمایه‌گذاری اجتماعی موثر مجموعاً در ۲۱۳۵ پروژه توسط شرکت‌های اجتماعی و سازمان‌های غیرانتفاعی از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ سرمایه‌گذاری کرده‌اند (AVPN، 2019a).

در چین اگرچه هیچ حمایت ملی‌ای از سوی دولت وجود ندارد، اما برخی از سیاست‌های محلی نقشی اساسی در تقویت سرمایه‌گذاری موثر داشته است. به عنوان مثال، فرمانداری فوتیان در منطقه شنژن چندین سیاست حمایتی را بین سال‌های 2017 و 2018 صادر کرد که شامل حمایت مالی، آموزش حرفه‌ای و همچنین برنامه‌ای ۵ ساله برای ایجاد یک محیط سرمایه‌گذاری موثر اجتماعی جهانی و مرکز رفاهی مالی است (AVPN، 2019a).

کمک به دیگران

هند

سرمایه‌گذاری موثر در هند نسبت به سایر کشورهای آسیایی بسیار تثبیت‌شده‌تر است. چشم انداز سرمایه‌گذاری موثر طی 15 سال گذشته در هند تکامل یافته است و مدل هندی را شکل داده که با این ویژگی‌ها مشخص می‌شود:

حمایت از رشد فراگیر با تمرکز بر گروه‌های کم‌درآمد و محروم، شرکت‌های موثر اجتماعی که نقش مهمی در ارائه خدمات با کیفیت بالا اما مقرون‌به‌صرفه به عموم مردم ایفا می‌کنند، سرمایه‌گذاران موثر که سرمایه‌های تجاری قابل توجهی را با سرمایه‌های اصلی و سهام‌های خصوصی انباشته‌اند، افزایش تاکید بر نوآوری در حوزه‌های کسب‌وکار و نیز تکنولوژی. (Impact Investors Council and Asha Impact, 2020; Impact Investors Council, 2021; Ravi et al., 2019)

حجم بازار در سرمایه‌گذاری موثر در هند طی 15 سال گذشته به شدت افزایش یافته است. بر اساس «داده‌های شورای سرمایه‌گذاران موثر» و «آشا ایمپکت» (2020)، شرکت‌های تاثیرگذار در هند بین سال‌های 2010 تا 2019، 10.8 میلیارد دلار برای حمایت از بیش از 550 شرکت اجتماعی جمع‌آوری کرده‌اند که بر 490 میلیون ذینفع تاثیر گذاشته است. پس از آن، در سال 2021 یک جهش قابل توجه وجود داشت. در این سال 294 شرکت تأثیرگذار 6.8 میلیارد دلار سرمایه برای 345 پروژه جذب کردند (Impact Investors Council ، 2021).

 بزرگترین داستان موفقیت‌آمیز سرمایه‌گذاری موثر در هند تاکنون، پوشش مالی برای کسانی که توسط موسسات مالی و بانکی جریان اصلی کنار گذاشته شده‌اند، بوده است که بیش از 7.3 میلیارد دلار جمع‌آوری کرده است و حدود 100 میلیون شهروند کم درآمد را در 15 سال گذشته تحت تاثیر قرار داده است (Impact Investors Council andAsha Impact, 2020; Impact Investors Council, 2021).

سنگاپور

سنگاپور به عنوان یک مرکز منطقه‌ای برای سرمایه‌گذاران موثر بین المللی مطرح شده است (AVPN، 2019b؛ Tan and Lam، 2018). چندین سرمایه‌گذار موثر بین‌المللی در حال تاسیس دفاتر و آغاز فعالیت‌های خود در سنگاپور هستند.

 به عنوان مثال، «باغ آبی» یک شرکت سرمایه‌گذاری سوئیسی که 5 میلیارد دلار سرمایه را در امور اجتماعی به کار گرفته است، دفتر خود را در سال 2018 در سنگاپور تاسیس کرد (AVPN، 2019b). سه ویژگی کلیدی چشم‌انداز سرمایه‌گذاری موثر در سنگاپور را می‌توان چنین عنوان کرد:

  • دفاتر خانوادگی و افراد با ثروت خالص زیاد، به جای بنیادها، نقش فزاینده‌ای در سرمایه‌گذاری موثر دارند (AVPN، 2019b؛ Tan and Lam، 2018).
  • دریافت‌کنندگان اولیه کمک‌های مالی، محدود به موسسات مالی خرد و شرکت‌های اجتماعی هستند.
  • مدیران شاغل در سنگاپور تمایل به سرمایه در منطقه آسیای جنوب شرقی دارند، نه اینکه فقط به فرصت‌های این کشور محدود شوند، زیرا فرصت‌های سرمایه‌گذاری موثر در سنگاپور کمیاب است (تان و لام، 2018).

آفریقای جنوبی

سرمایه‌گذاری موثر مفهومی نسبتاً جدید در آفریقای جنوبی است که عقب‌تر از سطح شناخت جهانی حرکت می‌کند (Impact Investing South Africa ، 2021). بااین حال، آفریقای جنوبی هنوز هم بزرگترین بازار در جنوب آفریقا است (GIIN، 2016). سرمایه‌گذاری موثر اکنون در برابر بیکاری و نابرابری اجتماعی و اقتصادی در حال پاگرفتن است (Impact Investing South Africa، 2021).

 بر اساس داده‌های (GIIN 2016)، 74 درصد از کل حجم سرمایه‌گذاری‌های موثر، در جنوب آفریقا در آفریقای جنوبی قرار گرفته است. مبلغی حدود 0.9 میلیارد دلار سرمایه مؤسسات مالی غیرتوسعه‌ای (غیر DFI) و 24.2 میلیارد سرمایه مؤسسات مالی توسعه (DFI) است (GIIN، 2016)، که نزدیک به 15 برابر بیشتر از میزان سرمایه موجود در زامبیا، دومین حوزه سرمایه‌گذاری موثر در منطقه است.

یک مورد قابل توجه از سرمایه‌گذاری موثر در آفریقای جنوبی، تاسیس «صندوق گنجینه مشاغل ملی» است، ابتکاری برای آزمایش رویکردهای نوآورانه برای ایجاد اشتغال توسط دولت در سال 2011. این صندوق با سرمایه 9 میلیارد ZAR (معادل 1.3 میلیارد دلار در سال 2021، با احتساب تورم) در سال 2011 افتتاح شد.

 این صندوق موفق به پرداخت 4.4 میلیارد ZAR (معادل 362 میلیون دلار در سال 2021 با احتساب تورم) شده است که با 121 پروژه تامین مالی‌شده، 162801 شغل دائمی و 49148 شغل کوتاه مدت ایجاد کرده است. چند نمونه از نوآوری‌ها در ایجاد اشتغال توسط این صندوق عبارت‌اند از تأمین مالی کشاورزان کوچک مقیاس که از مشارکت در کشاورزی مدرن محروم بودند، تأمین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEs)، و همچنین جذب نهادهای سرمایه‌گذار برای مشارکت در فضای سرمایه‌گذاری موثر (,Impact Investing South Africa2021).

کره جنوبی

سرمایه‌گذاری موثر در کره جنوبی یک بازار نوپا و روبه‌رشد است. در سال 2018، «هیئت مشاوران ملی کره» (NAB) تأسیس شد و به گروه راهبری جهانی برای سرمایه‌گذاری موثر (GSG) پیوست. NAB به سرعت مدیریت موثر کره (IMK) را تأسیس کرد که استانداردهای اندازه‌گیری تأثیرات و مدیریت آن را برای ایجاد یک محیط سرمایه‌گذاری سالم تنظیم کند. به طورکلی، دو ویژگی سرمایه‌گذاری موثر در کره جنوبی از همان ابتدا شکل گرفته است:

دولت وظیفه هدایت و رهبری ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری موثر را بر عهده گرفته است (AVPN, 2019c). برنامه‌ریزان سرمایه‌گذاری موثر و صندوق‌های سرمایه‌گذاری که توسط دولت راه‌اندازی شده‌اند، پرداخت 668.6 میلیون دلار در مدت پنج سال را در دستور کار قرار دادند (Global Steering Group for Impact Investment، 2019). در سال 2018، وزارت کار، و وزارت شرکت‌های کوچک و متوسط و استارت‌آپ‌ها (SMEs) قصد دارند به ترتیب 10 میلیون دلار و 88 میلیون دلار برای حمایت از حوزه‌های سرمایه‌گذاری موثر اجتماعی جمع‌آوری کنند (AVPN، 2019c).

تقاضا برای سرمایه‌گذاری موثر بر کسب‌وکارهای اجتماعی، از جمله شرکت‌های اجتماعی، تعاونی‌های اجتماعی، انجمن‌های اجتماعی، و کسب‌وکارهای مستقل متمرکز است. چه سرمایه‌گذاری‌های موثر دولتی باشند و چه خصوصی، بیشتر سرمایه‌ها برای حمایت از شرکت‌های اجتماعی جریان می‌یابند.

 به‌عنوان مثال، مبلغ کل 160 میلیون دلار جمع‌آوری‌شده توسط وزارت شرکت‌های کوچک و متوسط و استارت‌آپ‌ها بین فرمانداری‌ها و سپس بین شرکت‌های کوچک در سال 2018 توزیع شد (AVPN, 2019c). یکی از نمونه‌های سرمایه‌گذاران خصوصی، «بنیاد شادی» است که فعالیت اصلی آن حمایت از شرکت‌های اجتماعی از طریق وام، اوراق قرضه قابل تبدیل، و سهام و همچنین مدل مالی ترکیبی است که با نهادهای سرمایه‌گذار و دولت مشارکت می‌کند.

این بنیاد تا اواخرسال 2017 از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم در شرکت‌های اجتماعی (4 میلیون دلار)، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اجتماعی دولتی (2 میلیون دلار) و صندوق سرمایه‌گذاری اجتماعی (4 میلیون دلار)، به نهادهای مختلف کمک مالی کرد (AVPN, 2019c. Global Steering Group for Impact Investment ، 2019).

بریتانیا

بریتانیا پیشگام و پیشرو در زمینه سرمایه گذاری موثر بوده است. دولت بریتانیا، بخش خصوصی و جامعه مدنی در دو دهه گذشته برای مقابله با برخی از بزرگترین چالش‌های اجتماعی، با استفاده از روش سرمایه‌گذاری اجتماعی برای حمایت از مردم و امکنه با یکدیگر همکاری کرده‌اند. 

در سال 2000، وزارت خزانه‌داری برای اولین بار یک کارگروه را برای بررسی چگونگی استفاده از نوآوری برای ترکیب بازدهی مالی و اجتماعی ایجاد کرد. در سال 2012، اولین مؤسسه سرمایه‌گذاری اجتماعی در جهان به نام «سرمایه بزرگ جامعه» با درآمدهای حاصل از حساب‌های بانکی غیرفعال و کمک‌های مالی چهار بانک بریتانیا تاسیس شد.

پس از آن، به منظور جهانی‌شدن این ایده، بریتانیا یک کارگروه تأثیر اجتماعی و هیئت مشاوران ملی را در دوران ریاست خود بر جی8 (یک مجمع سیاسی بین دولتی از سال 1997 تا 2014 که اکنون با نام جی7 فعالیت می‌کند) ایجاد کرد که این مسئله موجب تحسین و پذیرش این نوآوری‌ها توسط سایر کشورها شد (Advisory Group ، 2017).

به طور کلی، حجم بازار سرمایه‌گذاری موثر در بریتانیا با رشدی حدود ۸ برابر، از 833 میلیون پوند (معادل 1.6 میلیارد دلار در سال 2021، با احتساب تورم) در سال 2011، به 6.4 میلیارد پوند (معادل 9.2 میلیون دلار در سال 2021، با احتساب تورم) در سال 2020 رسید  (Big Society Capital ، 2021). طبق داده‌های موسسه سرمایه‌گذاری موثر (2022a)، میزان سرمایه‌گذاری موثر در بریتانیا، تقریباً 3.3 تا 8 درصد از کل بازار سرمایه‌گذاری موثر جهانی را نشان می‌دهد. 

از نظر حوزه فعالیت، بیشتر سرمایه‌گذاری‌های موثر به حوزه‌های مراقبت‌های بهداشتی، انرژی اقتصادی و پاک و شهرها و جوامع پایدار مربوط می‌شود (Impact Investing Institute، 2022a). بازیگران کلیدی در این زمان سرمایه‌گذاران اجتماعی، شرکت‌های سهامی خاص و شرکت‌های سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر و بنیادهای خیریه هستند. با این حال، نهادهای سرمایه‌گذار، مانند شرکت‌های بیمه، شرکت‌های بازنشستگی و دفاتر خانوادگی به طور پیوسته در حال رشد هستند و با این سرعت رشد، محرک‌های اصلی رشد آینده خواهند بود (Impact Investing Institute ، 2022a).

نتیجه‌گیری 

شیوه‌های سرمایه‌گذاری در زمینه نیکوکاری مدام در حال تغییر هستند و ما موظفیم تا اطلاعات خود را درباره آن به‌روز کنیم. این مقاله زمینه آشنایی شما را با صندوق‌های سرمایه‌گذاری حمایتی آشنا کرده است. اطلس خیر ایران از به اشتراک گذاشتن این مقاله با فعالین خیریه‌ها سپاسگزار خواهد بود. همچنین می‌توانید قسمت‌های قبلی گزارش را در لینک‌های زیر دنبال کنید. 

بیشتر بخوانید:

تکنولوژی در کارهای خیریه (قسمت اول) 

تکنولوژی در کارهای خیریه (قسمت دوم)

 تکنولوژی در کارهای خیریه (قسمت سوم)