سازمان‌های خیریه‌ی مردم‌نهاد با وجود ماهیت مستقل از منابع دولتی، می‌توانند از تأمین مالی جمعی برای حصـول چشم‌اندازهای خود بهره ببرند. پیشرفت روزافزون فناوری‌های اینترنتی و علاقه‌ی جامعـه‌ی بشـری در اسـتفاده از رسانه‌های اجتماعی، نقطه‌ی قوتی است که جای بررسی دارد. هدف این مقاله بررسی عوامـل مؤثر بـر کـارکرد رسانه‌هـای اجتمـاعی در موفقیـت تـأمین مـالی جمعـی مؤسسـات خیریـه است. نتایج نشان می‌دهد وجود استراتژی هم‌راستای تأمین مالی، مدیریت کارآمد رسانهها و اعتبار سمن، علت شکل‌گیـری موفـق پـروژه در بسـتر فنـاوری اطلاعات و کـاربرد صـحیح رسانهها بوده و تبلیغات و اشتراک رسـانه‌ای و ارتباطات خیـرین بـا سـمن، زمینـه‌ی سـاختاری رشـد را فـراهم می‌کند؛ تا مقوله‌ی محتوا القا و بودجه‌ی موردنیاز با موفقیت تأمین شود.
برای آگاهی بیشتر:
سازمان مردم‌نهاد (سمن) به سازمانی اطلاق می‌شود که با شخصیت حقوقی مستقل، غیردولتـی، غیرانتفاعی، غیرسیاسی، برای انجام فعالیت داوطلبانه با گـرایش فرهنگـی، اجتمـاعی، مذهبی و بشردوستانه و بر اساس قانونمنـدی و اساسنامه‌ای مـدون، رعایـت چارچوب قـوانین موضـوعه کشور و مفاد آیین‌نامه‌های اجرایی آن فعالیت می‌کند (استون، 2004). ایـن سازمان‌ها، طیف گسترده‌ای از مسائل پیش روی انسـان امـروزی را چـون آمـوزش در سطوح مختلـف، مسـائل دینی، مذهبی، فرهنگی، هنری، محیط‌زیست، مبارزه بـا فقـر و اعتیاد و سـایر مسـائل بـه جهـت تلاش در بهبود امور و ایجاد پیشرفته‌های مردمی شامل می‌شوند.
وجود سمن‌ها باتوجه‌به نـوع مسئولیت‌ها و اهدافی که پیش رو دارند و توجه به فرایند جهانی‌سازی در هـر جامعه‌ای، دارای اهمیت بوده و می‌تواند سبب پیشبرد چشم‌اندازهای مهمی را فراهم آورد. هر یک از این سمن‌ها باتوجه‌به نـو نیـاز خـود و خلاقیـت موجـود در اعضا و دیگـر مسـائل متفاوت و باتوجه‌به مسـئلهی استقلال از تـأمین منـابع دولتـی می‌تواننـد بـه طـرق مختلـف بـرای رسیدن به مأموریت‌های خـود کسـب درآمد داشـته باشـند. ازجملـه آنهـا می‌تـوان بـه فروش محصولات تولیدی مددجویان، بازارچـه‌هـای خیریـه‌ی مختلـف ، برپـایی جشـن و پخـش فـیلم و موسیقی زنده و اخیراً تأمین مالی جمعی اشاره داشت.
تـأمین مـالی جمعـی از طریق اعلام عمـومی و دعـوت از گـروه بزرگـی از مـردم در جهـت مشارکت در تأمین سرمایه‌ی یک پروژه یا رویداد به‌خصوص ممکن می‌شود (عباسی، 1392). در روش تأمین مالی جمعی (مدل اهداء) مشارکت‌کنندگان هیچ‌گونه انتظـاری در قبـال حمایـت مالی ارائه‌شده ندارند. (گودیسی و همکاران،2012) فرد اهداکننده به صحت عمل باور قلبـی داشته و آن را دارای سودمندی اجتماعی می‌داند. (لیمیسـتر و زوگـاج، 2013).
برای آگاهی بیشتر:
رسانه‌ی اجتماعی کاربرد فناوری متحرک و پایه برای تبدیل ارتباطات به دیـالوگی دوسـویه است؛ برخلاف رسانه‌هـای جمعـی ماننـد تلویزیـون کـه ارتبـاط یک‌طرفه دارنـد. رسـانههـای اجتمـاعی از تکنیــک‌های ارتبـاطی بســیار در دسـترس و گســترش‌پذیر اســتفاده می‌کننــد. رسانه‌های اجتماعی به‌نوعی استراتژی تولید محتوای دوطرفه هستند و شبکه‌های اجتمـاعی ابـزار آن که البته امروزه با پیشرفت شبکه‌ها به‌مانند گوگل پلاس تفکیک مرز دقیق بین ایـن دو کـار دشواری است. ازجملـه ویژگی‌های رسـانههـای اجتمـاعی گفتگـوی دوطرفـه و فعال‌کردن همکاری است. از سویی تولید محتوا در آن رایگان بوده که سـبب رشـد سـریع مخاطبین آن می‌گردد. این عامل می‌تواند فرصت مناسبی برای سازمان‌ها به سـبب بهـره‌منـدی و ارتباط با مخاطبین خود و افزایش اعتبار باشد.
مدل اهدای تأمین مالی جمعی شباهت زیادی به آیین گلریزان دارد. در فرهنگ گلریزان کـه بخشی از سنت‌های پهلوانی ایرانیان بوده، مردم سـرمایه‌هـای خـرد خـود را بـرای تهیـه‌ی جهیزیـه، آزادی زندانی یا راه‌اندازی شغل برای یک نفر جمع می‌کردند. (زرندی، 1394) این آیین بـرای مصارف عمومی دیگر نیز استفاده می‌شده است تاحدی‌که شاه‌عباس برای ساخت سی‌وسه‌پل از مردم کمک گرفت و مبلغ موردنیاز برای ساخت این پل را جمع‌آوری کرد نمونه‌های دیگـر کاربرد این روش در ایـران از دیربـاز، مشـارکت مـردم و یـا اهـالی محلـه در سـاخت مسـاجد، حمام‌ها، بیمارستان‌ها و مدارس و بناهای عمومی اسـت. (غفـوری، 1394). رشـد ایـن فرهنـگ نیک در ایران در حال گسترش و پیشرفت است.
امروزه استفاده از رسانه‌های اجتماعی در سراسر جهان، امـری رایـج بـوده و بهـره‌منـدی از ایـن پتانسیل نیازمند آگاهی از شاخص‌های مهم در کاربرد آن است. عدم توجه بـه ایـن شـاخص‌هـا در پیاده‌سازی و به‌کارگیری رسانهها نه‌تنها می‌تواند سبب شکست پروژه‌ها گـردد، بلکـه حتـی به‌عنوان تبلیغات منفی سمن‌ها به‌حساب بیایـد. ازاین‌رو شناسـایی ایـن عوامـل و به‌کارگیری هریک به شیوهای صحیح می‌توانـد از بـروز بسـیاری از شکسـت‌هـای پـروژه‌های تأمین مـالی جمعی سمن‌ها جلوگیری به عمل‌آورده و حتی سبب شناخت بیشتر و بهتر مؤسسات باشد.
بررسی نتایج و یافته‌ها
بـه سـبب یـافتن عوامـل مؤثر بر موفقیــت تـأمین مـالی جمعـی، پـس از بررسـی و مطالعه‌ی گزاره‌های منتشره، نتایج تحقیقات میدانی و پرسش‌نامه‌های جهانی مراکز تحقیقاتی آمریکـایی و استرالیایی و کانادایی در بین سال‌های، 2012-2016 بـه بررسـی میـدانی پرداختـه و بـا انجـام مصاحبه از مؤسسـات ایرانـی در خصـوص عوامـل، بـه مرحلـه‌ی اشـبا رسـیده و نتـایج در قالـب کدهایی مشخص گردید.
عوامل در ابتدا با کدگذاری انتخابی، مقوله‌بندی و مفهوم‌سـازی شـده و در مرحلـه‌ی کدگـذاری محوری، مرتب و دسته‌بندی شدند. مقوله‌هـا در ایـن مرحلـه تعریـف و زیـر مقـوله‌ها مشـخص شدند. سپس به سبب اکتشافی بودن عوامل، به صحت آزمایی آنها با پرسـش از خبرگـان ایـن امـر اقـدام شـد. نتـایج در قالـب مقولـه‌هـایی مشـخص و درنهایـت الگـوی پـارادایم بـه دسـت آمد.(جدول 3)مقوله‌ها در هشت رده‌ی فناوری اطلاعات، استراتژی، محتـوا، تبلیـغ و اشـتراک، اعتبار، ارتباط با خیرین، عوامل انسانی و استفاده صحیح از رسانه تقسیم‌بندی شدند. مقوله‌ی محتوا نیز به‌عنوان مقوله‌ی هسته بـه سـبب بیشـترین ارتبـاط مسـتقیم و غیرمسـتقیم بـا سـایر مقولات انتخاب شد. مقولات به تفکیک مؤلفه‌ها در ادامه ارائه شده است.
مقوله اول: استراتژی
استراتژی که ازجمله موارد مؤثر بر موفقیت پیش از شروع به کار تأمین مـالی جمعـی اسـت، بـه انتخاب روش‌های مناسب و شیوه‌ی عملکرد و زمان‌بنـدی صـحیح پیـاده‌سـازی پروژه بـر اسـاس اهداف و چشم‌اندازهای سمن می‌پردازد. استراتژی شامل عوامل با میـزان درصـد فراوانـی نـو خیریه (1.66%)، بخش مالی (1.45%)، نـرخ بازگشـت سـرمایه (1.66%)، اسـتراتژی پیشروی سمن (2.91%)، روش‌های خلاقانه (3.33%) و میزان هزینه برای رسانه (1.04%) است.
مقوله دوم: استفاده از رسانه
نحوه‌ی به‌کارگیری رسانه، سواد رسانه‌ای و استفاده از ویژگی‌های خـاص هـر رسـانه در ایجـاد جذابیت پروژه، استفاده از رسانه نامیده شده است و شامل دو مؤلفه با درصد فراوانـی گرافیـک (5.41%) و استفاده صحیح از رسانه (10.41%) است.
مقوله سوم: عوامل انسانی مدیریت رسانه
ازجمله عوامل مؤثر بر موفقیت تأمین مالی جمعی، عوامل انسانی است که از مدیریت رسـانه‌هـا تا ارتباط و به‌کارگیری آن را پوش می‌دهد. فاکتورهای انسـانی شـامل کارکنـان، کارمنـدان، داوطلبان و خیرین است. مؤلفههای این مقوله به ترتیب درصد فراوانـی، مدیر رسانه (4.16%)، ایجاد انگیـزه در کارکنـان، داوطلبان و خیـرین (3.47%) و آمـوزش کارکنـان رسـانه (3.33%) است.
مقوله چهارم: فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات به رسانه‌های اجتماعی بـه کـار گرفتـه شـده در تـأمین مـالی جمعـی و مؤسسـه‌ی خیریه بر اساس نیاز و اهداف گفته می‌شـود کـه بـه تفکیـک کاربردشـان شـامل موبایـل سـایت (3.54%)، وب‌سایت (2.91%)، اپلیکیشن (1.45%) و سیستم‌های کاربردی پرداخت‌ها (5.2%) است.
مقوله پنجم: ارتباط با خیرین
ارتباط مؤثر با خیرین بـه کمـک رسـانههـای اجتمـاعی شـامل مؤلفـه‌هـای شـفافیت گـزارش‌ها (3.33%)، واکنش به رسانهها (3.95%)، ارتبا خیرین با سمن‌ها (3.95%) و نوع تشکر (4.79%) است. ارتبا با خیرین به سبب تداوم رابطه در سایر پروژه‌ها بسیار حائز اهمیت است.
مقوله ششم: اعتبار
ازجمله عوامل مؤثر بر موفقیت یک پروژه تأمین مالی جمعی، اعتبار اسـت؛ اعتبـار سـبب حفـظ امنیت و جلب اطمینان خیـرین و افـراد بـه پـروژه می‌گـردد و شـامل اعتبـار و امنیـت (2.5%) و نمای لوگوی سمن (2.7%) و اسپمر (1.44%) است.
مقوله هفتم: تبلیغ و اشتراک رسانهها
آخرین مقوله مؤثر بر تأمین مالی جمعی، تبلیغ پروژه در رسانهها و اشتراک‌گذاری‌های مربوطه است که شامل مؤلفههای بازاریابی (2.29%)، اشتراک‌گذاری (1.85%)، تبلیغات سمن از طریق رسانهها (2.8%) و ارتباطات رسانهها (4.37%) است.
برای آگاهی بیشتر:
مقوله هسته: محتوا
ازجمله مهم‌ترین مقوله‌ها که اساس تأمین مالی جمعی را تشکیل می‌دهد محتـوا و نحـوه‌ی بیـان پروژه به کمک رسانه‌های اجتماعی است. مؤلفههای ایـن مقولـه شـامل معرفـی سـمن از طریق رسانهها (3.33%)، داستان‌نویسی (2.29%)، هشـتگ‌گذاری (1.87%)، نظام‌مندی پست گذاری‌ها (2.29%) و مبحث کمپین‌ها (4.5%) است.
نتیجه‌گیری
پروژه‌ی پیشرو به بررسی عناصر مهم در موفقیت اجرای روش تأمین مـالی جمعـی بـه کمـک رسانه‌های اجتماعی تأکید داشته و حیطه‌ی منابع موردمطالعه در این زمینه، بررسی شاخص‌هـای مهم در این زمینه بوده است. شاخص‌هایی که برای مطالعات انجام‌گرفته به‌درستی و تمامیـت صحیح در سمن‌های ایرانی پیاده نمی‌شده و شکست در پروژه‌ها را به عمل آورد.
ارسال نظر